Midden in het Westerpark, de groene oase in Amsterdam-West, presenteert Museum het Schip een maand lang de Green Paradise Amsterdam tentoonstelling. Drie Amsterdamse kunstenaars onderzoeken via hun kunstwerken relaties tussen mens, natuur en stad. Ze nodigen bezoekers uit om zelf na te denken over het verleden, heden en de (duurzamere) toekomst van de stad.
Kim Blekkenhorst (34) is keramist en groeide op met het Westerpark als achtertuin. Haar werk is een ode aan de mooie plekken uit haar jeugd en tegelijkertijd een boodschap aan mensen dat unieke, duurzame werken ook heel dicht bij huis kunnen ontstaan.
Fotograaf: Studio Feierabend.
Blekkenhorst staat tussen twee tafels in. Aan de ene zijde staat het gereedschap uitgestald waarmee ze onbewerkte Nederlandse klei tot werkbaar materiaal vormt. Aan de andere kant staan roodbruine schalen met kleurige afbeeldingen van plekken in het Westerpark die Blekkenhorst, en een grotere gemeenschap in Amsterdam-West, dierbaar zijn. Blekkenhorst’s kunstwerken zijn allemaal gemaakt met klei uit eigen bodem. ‘Veel producten, zoals porselein en kobalt, halen we van ver weg. Toch is er in Nederland, zo aan de randen van de stad bijvoorbeeld, op genoeg plekken klei vinden waarmee je kunstwerken kan maken.” Volgens Blekkenhorst gebeurt dit nog weinig omdat de klei vaak wordt gezien als iets voor ‘simpele bakstenen’, terwijl het in haar ogen veel meer mogelijkheden biedt.
In de tentoonstelling komen voor Blekkenhorst meerdere dingen samen. ‘Ik wil mensen bewust maken van welke producten ze gebruiken, dat je duurzaam om kan gaan met materiaal. Maar tegelijkertijd wil ik ook het verhaal vertellen van Amsterdam en van het Westerpark.’ Ze wijst naar een werk waarop een geel schaap prijkt, het staat voor de kinderboerderij niet ver van het meterhuisje vandaan. ‘Ik hoop dat mensen beseffen dat handgemaakte werken veel sterker zijn. Ze kunnen een leven lang meegaan. Nu gaat goedkopere keramiek snel stuk, of raakt het uit de mode. Het lijkt me mooi aan duurzame werken dat ze zelfs weer aan de volgende generatie kunnen worden doorgegeven.’
Michiel de Jong (45) is meubelmaker en kunstenaar (HOUT&MOS). Met zijn kunstwerken nodigt hij mensen uit om vragen als ‘hoe gaan we als mensen om met de natuur’ en ‘wat is natuur’ op hun eigen manier te beantwoorden.
Fotograaf: Jonne Lucia
In zijn tentoongestelde werk Uitzicht op Groen, combineert De Jong houten geometrische vormen met natuurlijk gedroogd mos. ‘Als je in een kantoor zit en je ziet één boom met een vogeltje erin, kan het toch voelen alsof je in een groene oase zit. Maar misschien gaat het wel niet goed met die boom, of dat vogeltje. Dat zie je in eerste instantie niet.’ In zijn kunstwerken is, als men er recht tegenover staat, het groene ook niet gelijk zichtbaar. ‘Mijn werk is niet een kant en klare tekst,’ vertelt De Jong. ‘Je moet zelf actief iets doen om het groen te kunnen zien. Al is het maar twee stappen opzijzetten, of met je neus naar voren buigen. Je moet een kleine beetje moeite doen.’
De boodschap in De Jong’s werk is niet beperkt tot de Amsterdamse grenzen. ‘In de wereld is er ook van alles aan de hand met het groen. Ik hoop te laten zien dat als je hier de moeite kan nemen om iets te zien door een kleine stap kan zetten, dat daarbuiten misschien ook lukt. Al is daar wel een grotere stap nodig.’ Ook is het doel van het kunstwerk niet om mensen een eenduidig antwoord te geven op filosofische en politieke vragen over de natuur. Of hen er een op te dringen. ‘Mensen even stil laten staan bij dat soort vragen en er zelf over na laten denken werkt denk ik beter dan schreeuwen wat ze zouden moeten doen,’ aldus De Jong.
Dilruba Tayfun (29) is een Nederlandse ontwerper en kunstenares, geboren in Turkije. In haar werk laat ze zich intuïtief leiden. Haar kunstwerken ziet ze als een co-creatie tussen haar en de materialen waaruit het kunstwerk tot stand komt.
Fotograaf: Chris Becher
‘Ik neem altijd de tijd om de materialen te leren kennen, te voelen wat ze willen,’ zegt Tayfun. ‘Ik verbind met materiaal zoals ik verbind met mensen.’ De afgelopen vijf jaar bracht ze veel tijd door in Amsterdam-West, waar haar atelier staat. ‘Ik laat mijn voeten me leiden en die brengen me naar plekken en materialen waarmee ik een verbinding voel.’ De afgelopen jaren bouwde ze steeds verder een band op met het riet dat overal om haar heen groeit en waarmee ze nu direct verft. Voor haar symboliseert het riet een connectie tussen het verleden, heden en de toekomst van de stad. ‘Het beginpunt in mijn werk was de rode baksteen die je in alle huizen van Amsterdam ziet. Van oudsher werden bakstenen gemaakt van modder en gras. En een van de eerste soorten gras was riet. Zo zie je hoe menselijke en natuurlijke objecten samenkomen.’
Fotograaf: Alexander Petrounine
Voor Tayfun is er geen inherente scheiding tussen menselijke en natuurlijke objecten. Het is een samenspel; zoals duidelijk wordt in de stad om haar heen en haar eigen kunstwerk. ‘Ik nodig mensen uit om hun schoenen uit te doen en op het canvas te gaan staan. Zo kan je voelen dat we onder onze voeten eigenlijk alle antwoorden al hebben.’ Door menselijke schade aan natuurlijke objecten te accepteren en ervan te leren, gelooft Tayfun dat het mogelijk is voor mensen om nieuwe, duurzame relaties met hun omgeving en de stad te creëren.
