De Damstraat, een bekende winkelstraat in Amsterdam, verandert. Waar veertig jaar geleden junks en dealers de dienst uitmaakten op de ‘pillenbrug’ en lokale Amsterdammers het rafelrandje vormgaven, domineren nu Nutella-winkels, souvenirshops en rubberen eendjes het straatbeeld. Edwin Bruining van Flowerpower en Steven Beugeling van The Old Man Boardshop zien als gevestigde ondernemers de huren stijgen en de Amsterdammers vertrekken.
Bloemenman op dealerbrug
Edwin Bruning (62) heeft al ruim dertig jaar een bloemenkraam op de beruchte ‘pillenbrug’, de brug die de Oude Doelenstraat met de Oude Hoogstraat verbindt. De bijnaam dankt de brug aan de levendige drugshandel in de jaren tachtig en negentig. In die tijd moest Bruning dagelijks de dealers verzoeken ruimte te maken rond zijn kraam: ‘We proberen hier allebei de kost te verdienen, maar ik betaal voor mijn standplaats en jij niet,’ zei hij dan.
Bruning werd met argwaan ontvangen in de straat, totdat Jan Otten, eigenaar van Casa Rosso, bij hem bloemen kwam halen. ‘Het duurt hier normaal lang voordat je geaccepteerd wordt, maar op een gegeven moment verwerf je een plek. Toen Jan bij mij een bloemetje kocht, ging het hard.’ Als de Koning van de Wallen het kwaliteitskeurmerk geeft, volgt de rest vanzelf. ‘Opeens lachten ze allemaal naar me en kwamen ze bloemen kopen.’
Hoge huren
Voor Bruning is de leegloop van oorspronkelijke ondernemers een logisch gevolg van de stijgende huurprijzen. ‘Je had hier eerst heel veel lokale mensen en winkels, maar de huren zijn gewoon te hoog. Je mag hier blij zijn als je voor een woning vijfentwintighonderd euro huur betaalt. Als ondernemer betaal je zelfs meer dan het dubbele.’
Het straatbeeld verschraalt noodgedwongen. Waar vroeger diverse ondernemingen het karakter van de straat bepaalden, zorgen de torenhoge huurprijzen nu voor een eenzijdig aanbod. ‘Het is niet reëel om te denken dat hier een bakker zich in de straat kan vestigen. Wat gaat hij verkopen om aan die huren te komen? En de vastgoedbezitters maakt het niet uit wat er zit, Nutella- of badeendwinkel, zolang de huren maar betaald worden.’
Een blinde man komt aangewandeld. ‘Wat leuk dat je er nog staat,’ zegt hij tegen Bruning, die hem zelfs na zes jaar onmiddellijk herkent. De man moet naar de Oudezijds Voorburgwal. ‘Kom, ik help je wel even op weg. Het is vandaag nogal rommelig hier.’
Dat de meeste ondernemers de torenhoge huur in de straat niet meer kunnen ophoesten, roept de vraag op hoe souvenirwinkels en crêpes-afhaalzaken wel rendabel zijn. Uit een breed onderzoek van de gemeente in samenwerking met politie, justitie en de belastingdienst blijkt dat er ‘ernstige signalen’ zijn van malafide bedrijvigheid. Als gevolg hiervan experimenteert de gemeente met strengere vergunningsregels in het gebied rondom de Damstraat. Wie nu een winkel wil openen moet onder andere kunnen aantonen dat de onderneming legaal gefinancierd wordt.
Toerisme en identiteit
Steven Beugeling van The Old Man Boardshop ziet ook hoe de straat verandert. ‘Het is een toeristenstraat geworden, met minder locals. Gelukkig hebben we hier nog wel een vaste club klanten.’ Hij merkt op dat de coronaperiode een onverwacht lichtpuntje met zich meebracht. ‘In coronatijd gingen Amsterdammers de stad weer verkennen, vooral plekken die ze eigenlijk altijd meden. Dat heeft wel een nieuwe instroom aan vaste klanten uit Amsterdam met zich meegebracht.’
‘Het enige wat je hier nog kunt halen is gastronomie’, zegt zijn collega Douwe Bogaard. ‘Gastronomie?’ Reageert Beugeling, ‘meer dan een hap zout en wat vets is er hier niet te halen.’
Volgens Beugeling past The Old Man het assortiment aan op de veranderende klandizie. “Wij doen minder wintersport-gerelateerde items, toeristen nemen natuurlijk geen snowboard mee uit de binnenstad. Maar we proberen de toko wel tof te houden met merken waar we achter staan. Het is een balans vinden tussen meegaan met de veranderingen en trouw blijven aan jezelf.’ Of er iets valt te doen aan de ontwikkeling? ‘Het is aan de politiek, de gemeente en de grote jongens met pandjes om daar iets aan te doen. Maar het zou leuk zijn als de straat ook weer aantrekkelijk voor de Amsterdammer gemaakt wordt.
