Schrijver en journalist Tahrim Ramdjan (26) werkte 4,5 jaar aan zijn literaire debuut. Wat zullen de mensen zeggen? verweeft persoonlijke ervaringen met maatschappelijke en politieke kwesties in een manifest tegen hokjesdenken.
Ramdjans eigen identiteit vormt vaker een uitgangspunt in zijn werk. Op de middelbare school richtte hij het jongerenblad Inkijk op, met als doel jongeren uit verschillende delen van Amsterdam met elkaar te verbinden. In 2020 schreef hij een essay voor De Correspondent over de schijnbare tweestrijd van homoseksueel en islamitisch zijn. Hij ontving veel reacties op dit stuk van mensen die een tweestrijd herkenden, wat hem inspireerde om zijn eerste boek te schrijven.
Onderwerpen als discriminatie, grensoverschrijdend gedrag en het vroege verlies van zijn vader komen samen in elf essays. In een wereld waarin mensen vaak in hokjes worden geplaatst, pleit Ramdjan met zijn boek voor een genuanceerde blik op het mens-zijn.
Klap uit om te lezen over Ramdjans schrijfcarrière:
- Zonder journalistieke achtergrond begon Ramdjan in 2019 als stagiar bij Het Parool, op de afdeling Verslaggeverij
- Na zijn stage bleef hij hangen als freelancer voor de nieuwsdienst en het magazine van Het Parool, en schreef voor media als NRC, De Correspondent en OneWorld
- Ondertussen studeerde hij af in Politics, Psychology, Law and Economics (PPLE) en Rechtsgeleerdheid als staats- en bestuursjurist
- Inmiddels is Ramdjan in vaste dienst bij Het Parool als verslaggever en chef opinie
- Daarnaast geeft hij eens per jaar het vak journalistiek voor PPLE aan de UvA
.
.
Wanneer wist je welke vorm en boodschap het boek zou krijgen?
‘Ik vind het leuk om te experimenteren met persoonlijke essays in combinatie met theoretische materie, zoals in mijn stuk voor De Correspondent. Mijn boek verbindt het persoonlijke, maatschappelijke en politieke. Er is een quote: ‘Het persoonlijke is politiek en het politieke is persoonlijk.’ Daar geloof ik in. Mensen worden gedefinieerd door tijd en plaats. Persoonlijke ervaringen helpen om het politieke invoelbaar te maken, zoals wanneer het politieke betekent dat de PVV aan de macht is, dat er een dreigende genocide gaande is, of dat de rechten van queermensen worden ontnomen.’
Wie hoop je te bereiken met je boek?
‘Ik hoop dat mensen zich bevrijd voelen door het boek, zoals na het artikel in De Correspondent. Zo was er een christelijk meisje dat door mijn stuk uit de kast kwam bij haar ouders. Maar in het tweede hoofdstuk doe ik ook een appèl aan witte, rechtse PVV-stemmers. We moeten iedereen als mens blijven zien. Zij zijn ook meer dan een PVV-stemmer: vaders, moeders, kinderen. Het vergt wel wat van mij om dat zo te zien. Het is een winst als iemand uit die hoek het leest.’
.
‘We moeten iedereen als mens blijven zien’
.
Tahrim Ramdjan
Foto: Merlijn Doomernik
Alle rechten voorbehouden / All rights reserved
Je stelt je ook kwetsbaar op door persoonlijke verhalen te delen. Vind je dat spannend?
‘Dat is altijd spannend. We zijn bang voor kwetsbaarheid en doen ons vaak stoer voor. Maar daardoor missen we bijzondere connecties. Ik heb bijvoorbeeld een bijzondere vriendschap met een orthodox-joodse rabbijn ontwikkeld, nadat ik hem interviewde over de situatie met Ajax-Maccabi in Amsterdam. Zo’n connectie vergt wel wat, over sommige dingen word je het niet met elkaar eens.’
Krijg je ook weleens negatieve reacties?
‘Tuurlijk, dat krijg ik op alles wat ik doe. Het punt van het boek is dat ik niet in de hokjes pas waar mensen me in willen drukken. Het gevolg is dat je met discriminatie en uitsluiting te maken krijgt. Meestal is discriminatie geen groots drama, maar in het banale. Soms krijg je een opmerking hier, soms een grapje daar. Later besef je je pas: dit was niet oké.’
.
‘Het punt van het boek is dat ik niet in de hokjes pas waar mensen me in willen drukken’
Hoe reageerden je naasten die het boek al hebben mogen lezen?
‘Een vriend ontdekte veel nieuwe dingen over mij. Een andere vriendin vond juist niets verrassend, wat ik een goed teken vind. Het betekent dat het boek echt over mij gaat. Mijn moeder en broer vonden niet alles makkelijk om te lezen, maar herkenden mij erin. Dat is het belangrijkste, dat het eerlijk is. Het boek gaat over zoeken naar een authentiek leven en echte connecties.’
Denk je al wel eens na over een volgend boek?
‘Ik heb altijd ideeën, maar het hangt af van hoe dit boek wordt ontvangen. Misschien denken mensen wel, jij moet lekker voor de krant blijven schrijven. Over een paar weken heb ik mijn boekpresentatie. Veel gebeurtenissen in het leven hebben een ritueel, zoals verjaardagen en begrafenissen. Dit is bijvoorbeeld nog een ‘uncharted territory’ voor mij, ik heb geen flauw idee. 4,5 jaar lang was het iets wat er ooit gaat komen, en nu is het er. Bizar.’
.
‘Misschien denken mensen wel, jij moet lekker voor de krant blijven schrijven’
