Porem, kapsones, nakketikker en bims. Het Amsterdamse dialect verwondert. Waar komen de woorden vandaan? Hoe gebruik je een knoedeltje? En hoeveel vliegende ratten kun je vinden op de Dam? Je leest, ziet of hoort het in de rubriek Mokums dialect. Vandaag: welweter en – niet heel Amsterdams – honesty.
‘Amsterdam, migrantenstad. Hoe is het om als nieuwkomer in het Amsterdamse diepe gegooid te worden? Acteur Derek Mitchell uit de VS weet er alles van – en zijn 200 duizend Instagram-volgers en 85 duizend TikTok-volgers door zijn korte sketches – ook. De Amsterdamse expatervaring in één woord gevat is honesty, vertelt hij.’
Waarom eerlijkheid?
‘De waarheid vertellen is zo belangrijk voor Nederlanders, dat je eerlijkheid als buitenlander wel moet omarmen. Nederlanders bedoelen hun eerlijkheid nooit gemeen, maar het kan zeker steken.’
Wat zeg je van welweter, oftewel betweter, als Amsterdamse vertaling van honesty?
‘Ja, die is leuk! Heel Amsterdams. Ik zou er ook geen negatiever woord voor gebruiken, ik vind de eerlijke Nederlandse instelling wel verfrissend.’
Is die eerlijkheid typisch Amsterdams?
‘Niet per se, ik denk zelfs dat Nederlanders buiten Amsterdam misschien wel nog eerlijker zijn dan hier. Amsterdammers zijn meer gewend aan internationals, dus ze gaan er ook anders mee om. Maar toch is het tekenend voor de Amsterdamse expatervaring.’
Waar moeten expats aan wennen?
‘Eerlijkheid is meer verweven in de Nederlandse taal dan in andere talen. Omdat je in Amsterdam nauwelijks Nederlands hoeft te leren, zijn er veel nieuwkomers die niet met die taalkundige oprechtheid geconfronteerd worden. Zij kunnen eerlijke opmerkingen niet in die context plaatsen en dus kunnen uitspraken best hard aankomen bij veel expats.
‘Ik denk dat het belangrijk is om Nederlands te leren, al is het niet makkelijk. Als je wil oefenen, lukt dat nauwelijks omdat Nederlanders zo geneigd zijn om op het Engels over te stappen. Bijna niemand neemt de tijd om daadwerkelijk Nederlands met je te spreken.’
Dat klinkt best eenzaam.
‘Dat kan het zeker zijn. Mijn volgers en mensen die naar mijn shows komen, vertellen me wel vaker: je hebt me echt door een eenzame periode heen geholpen. Als buitenlander kun je je in deze drukke, bruisende stad heel alleen voelen.’
Hoe komt dat?
‘Immigrant zijn is voor iedereen zwaar. De meesten hebben te maken met redenen die hen dwingen om te integreren, zoals mensen van kleur of arme immigranten. Zij hebben simpelweg geen keuze, ze moeten wel. Maar in Nederland is er gek genoeg niets wat hoogopgeleide migranten verplicht om te integreren. Ze hebben een mooi huis, een goedbetaalde baan. Op papier hebben ze een goed leven. Maar zonder die druk, bouwen ze ook geen Nederlands netwerk op en worstelen ze met eenzaamheid. Dat komt voort uit privilege, maar het doet toch pijn.’