Je voornemens voor het nieuwe jaar in december bedenken? In Ruigoord hoeft dit pas begin februari: dan viert de kerk het Keltische seizoensfeest ‘Imbolc’. ‘Niet alleen de natuur gaat ontkiemen, maar onze plannen ook.’
De glas-in-loodramen van de grote, mysterieuze kerk in Ruigoord zijn felrood verlicht. Groepjes, duo’s en eenlingen lopen, soms wat twijfelend of ze wel het goede adres hebben, het grindpad op. De zware deuren openen plechtig om precies half acht; voetje voor voetje schuifelen bezoekers het walhalla in, waar de met de hand beschilderde muren verlicht worden door warm kaarslicht en je begroet wordt door slingers van groene bladeren.
Vanavond gedenkt Ruigoord Imbolc, een voorchristelijke Keltische seizoensviering die het einde van de wintertijd markeert. ‘Met deze viering kun je je synchroniseren en leven met de seizoenen en de tijd, wat mensen vroeger ook deden,’ vertelt organisator Eduard. ‘Dat heeft niet alleen met gewassen te maken, maar heeft ook een spirituele component: in de winter gaat de natuur “naar binnen toe”, mensen gaan wat meer cocoonen en hebben minder energie om van alles te doen. Het is dan zaak om te dromen en te vinden wat je het komende jaar wil doen. Dat laat je ontkiemen in het vroege voorjaar.’
Trauma’s loslaten
Terwijl de kerk zich vult zich met eigen meegenomen matjes en dekentjes als zitplekken voor de avond, opent de viering met een sing and repeat – een zangeres zingt verschillende klanken, waarna bezoekers deze imiteren. Kaarsen in allerlei vormen en kleuren worden kriskras door de ruimte gezet en er gaat een houten stok rond voor degenen die hun voornemens voor het nieuwe jaar hardop willen delen. Daar is wel wat tijd en moed voor nodig. ‘Ik wil intergenerationele trauma’s loslaten,’ zegt een jonge vrouw, die na een paar minuten stilte tussen de krapte van de kaarsen is opgestaan. Ze omklemt de aangereikte stok stevig. ‘En de pijn van deze trauma’s omzetten in liefde.’ Lovende reacties vanuit de ruimte volgen.
Nu ze het spits heeft afgebeten, lijkt de spanning er wat af voor de rest van de groep. Binnen luttele seconden is ook een andere vrouw opgestaan, die geduldig wacht tot ze de stok in handen heeft. ‘Ik merk dat ik vaak genegeerd word, en dat mensen niet goed naar me luisteren,’ vertelt ze. En dan wat luider: ‘Dit is de eerste stap die ik zet om de ruimte in te nemen.’
Inheemse wijsheden
Ruigoord wil meer aandacht besteden aan ‘onze eigen inheemse wijsheden’ en daarop teruggrijpen, vertelt Eduard. ‘Zeker in de laatste 50 jaar is het allemaal om progressief-zijn gegaan. We hebben veronachtzaamd wat we in het verleden aan kwaliteiten hebben opgebouwd. Een heleboel wijsheden zijn bedekt geraakt, en dat komt vooral door geïnstitutionaliseerde religie. De kerk heeft inheemse wijsheden bedekt met eigen rituelen.’ Seizoensvieringen halen deze weer terug, denkt hij. ‘We willen laten zien dat je de wijsheden nu nog steeds kunt gebruiken. Ikzelf werk al jaren met deze cyclus, het werkt als een trein.’
Ook onder het publiek is het idee om seizoensvieringen te houden goed bevallen, zo blijkt: ‘Ruigoord is al behoorlijk hip, maar tot onze grote verrassing was Imbolc binnen een week uitverkocht. Dat betekent dat er veel aandacht voor aan het komen is.’ Wat opvalt is dat het publiek bijzonder gevarieerd is. Eduard denkt niet dat alle bezoekers met dezelfde redenen op de viering af komen, maar daar gaat het ook niet om. ‘Wij voelen in Ruigoord dat we erbij willen zijn en onze steun willen geven.’
Cacaoceremonie
De kaarsen branden stukje bij beetje op en de dromen zijn − hardop of vanbinnen − genoemd. Het is tijd voor de cacaoceremonie. Bezoekers krijgen een drankje van pure cacao, water, kokosmelk en wat kruiden: het zou wonderen moeten doen om de intenties in het nieuwe jaar te kunnen manifesteren. De een nipt rustig van het drankje, de ander drinkt het in één teug leeg. Daarna vult de ruimte zich met verschillende geluiden: er wordt getrommeld, gedanst en gezongen. De natuur wordt ‘wakker gemaakt’.
De cacaoceremonie is niet per se een inherent onderdeel van de seizoensviering. ‘In Ruigoord willen we er altijd een eigenwijze twist aan geven,’ vertelt Eduard. ‘Nederland is door migratiestromen een blend geworden van culturen. Oude wijsheden kun je niet zomaar overzetten naar deze nieuwe tijd.’ Imbolc is een van de acht seizoensvieringen die Ruigoord in de kerk heeft, en iedere seizoensviering wordt geëxperimenteerd met een ander ritueel. Bij elkaar dienen ze een overkoepelend doel: ‘Wat we met onze vieringen willen doen is “ont-dekken”. Daarmee bedoel ik: ontdekken wat bedekt is geraakt.’