Een e-bike waarvan alle onderdelen kunnen worden hergebruikt? Het klinkt als een utopie, maar op een bedrijventerrein in Noord is de eerste circulaire e-bike ter wereld wel degelijk volop in productie.
Het staal schittert je tegemoet op het bedrijventerrein in Noord. Rijen oude fietsen, van afgedankte stadsrossen tot versleten blauw-gele exemplaren van de NS, staan buiten in rijen opgesteld. Bijna alsof ze hun beurt afwachten. De fietsenfabriek van Roetz is niet te missen.
“Vaak is tachtig procent van zo’n fiets gewoon nog herbruikbaar, maar wordt gedacht dat het goedkoper is om een nieuwe aan te schaffen.” Laurens Nolet, operationeel directeur van Roetz, schuift in de kantine van de grote loods aan een van de lange picknicktafels. In de hoek van de ruimte ploffen medewerkers in hun pauze neer op grote leren banken of dagen elkaar uit tot een potje tafelvoetbal. “Toen wij twaalf jaar geleden begonnen met Roetz, dachten we: wat wordt er in Nederland nou veel afgedankt? Fietsen!”
In deze ‘fair factory’ worden circulaire fietsen gemaakt. Het doel: zoveel mogelijk materialen van oude fietsen hergebruiken en in de productie van eigen fietsen laten terugvloeien. Daar komt nu een volledig zelf ontworpen circulaire e-bike bij. Ook komen hier grote ladingen afgeschreven OV-fietsen binnen, die na een grondige opknapbeurt weer worden verspreid over stations in heel Nederland.
Amsterdam 2050
Uiteindelijk moeten alle bedrijven in de stad het voorbeeld van Roetz volgen. Ten minste, als het aan de gemeente ligt. Amsterdam heeft de doelstelling om in 2030 de helft minder nieuwe grondstoffen te gebruiken en in 2050 volledig circulair te zijn.
Een ambitieus plan, zo blijkt uit een voortgangsreportage van de gemeente. Om het halveringsdoel voor 2030 te halen, moet er jaarlijks 1,1 miljard kilo minder materiaal in de Amsterdamse economie gebruikt worden. Maar sinds 2016 is het materiaalverbruik in de stad nauwelijks afgenomen.
Om hun steentje bij te dragen, begonnen de mannen van Roetz met het reviseren en opknappen van schrootfietsen die nooit meer werden opgehaald uit het fietsdepot of zijn losgeknipt van lantaarnpalen. De frames worden hergebruikt om nieuwe, eigen Roetz-fietsen van te maken. In de grote werkruimte hangen er een aantal ondersteboven, klaar voor nieuwe banden of een vers zadel, gespoten in vrolijke pastelkleuren.
Wereldprimeur
Maar het nieuwste paradepaardje van Roetz is de circulaire e-bike. De eerste ter wereld, stelt Nolet trots. Hij wijst op een glimmend grijs exemplaar dat nog in de steigers hangt, wachtend op een zadel. Deze fietsen worden niet van oude afdankertjes gemaakt, maar na productie kunnen alle onderdelen wel hergebruikt worden. Zo blijven de materialen in een gesloten productieketen. “Met de grote groei van e-bikes staat ons een enorm afvalprobleem te wachten. De elektronica op andere elektrische fietsen kan doorgaans vaak niet worden vervangen, waardoor je een hele nieuwe fiets moet aanschaffen of de volledige motor moet vervangen. Zonde van de grondstoffen.”
Het geheim voor hun circulaire e-bike, zo legt hij uit, zit ‘m in het ontwerp. Alle onderdelen op de fiets bestaan uit ongeveer twintig ‘modules’, kleine onderdelen die makkelijk los te koppelen zijn. Zelfs het zadel is gemakkelijk uit elkaar te halen. “Als een module stuk is, hoeft dus niet de hele motor vervangen, maar komt alleen die module terug naar de fabriek. Dat onderdeel wordt niet weggegooid, maar komt na reparatie weer opnieuw beschikbaar voor een nieuwe klant.”
Batterij
Roetz loopt op sommige plekken nog wel tegen de grenzen van het recyclen aan. Nolet: “De lithiumbatterij is in de basis natuurlijk gewoon niet circulair. Het is heel moeilijk om de grondstoffen daaruit terug te winnen. Maar we hebben de accu-fitting zo gemaakt dat er makkelijk een nieuw soort batterij in kan, op het moment dat hier innovaties in plaatsvinden. Ik heb goede hoop.”
Aan die circulaire fietsen hangt ook nog wel een prijskaartje. Een ‘normale’ Roetz-fiets kost rond de 700 euro. Voor de circulaire e-bike Roetz Life tel je al gauw zo’n 3.700 euro neer. Maar volgens Nolet is die dan ook ontworpen ‘om een leven lang mee te gaan’. “Je kan wel iedere drie jaar een goedkope fiets kopen, maar het is duurzamer om één keer een echt goede aan te schaffen.”
