‘Is dit echt de rij?’, vraagt een vrouw aan een groepje mensen in de Staalstraat.
‘Ja’, krijgt ze te horen.
‘Echt?’
Zuchtend sluit ze achteraan aan in de rij.
De in 2015 opgerichte uitgeverij Das Mag houdt haar jaarlijkse ‘Yard Sale’ in de binnenstad. Vanaf de opening staat de stoep een uur lang tot vijftien meter buiten de ingang vol. Binnen gaat de slurf mensen door, de tuin in, en daarna nog tien meter. Daar staan op twee lange en twee korte tafels tientallen verschillende titels uitgestald. Van Cody Hochstenbach zijn ‘Uitgewoond’ tot Lize Spit haar ‘Het smelt’.
Jongeren lezen niet meer, klinkt het vaak. De literatuur staat onder druk. Saaie leeslijsten op de middelbare school en afleiding van sociale media worden als de schuldigen aangewezen. Een van de gevolgen: de taalvaardigheid van Nederlandse loopt achteruit. Maar hier op de stoep, waar met name jonge mensen staan te wachten, leeft de literatuur.
‘Dit geeft hoop’ zeggen Britt Corporaal (22) en Michelle Estie (21), beiden student literatuurwetenschap. Deze drukte had Estie nooit verwacht. ‘Dit soort acties kunnen jongeren misschien wel aan het lezen krijgen.’
Corporaal vindt dat uitgeverijen daar ook een rol in spelen. ‘Das Mag heeft bijvoorbeeld een schrijverskamp waar veel jong talent wordt ontdekt en zich kan ontwikkelen. Op deze manier komt er een nieuwe garde schrijvers op het podium, die jonge mensen ook weer aan het lezen krijgen.’
Isa de Baay (19) en Jesse Jansen (18) staan er ook bij. Ze studeren allebei Nederlands. ‘We hebben eigenlijk tentamenweek, en moeten terug naar Nijmegen, maar we zijn hier maar in de rij gaan staan. Je krijgt niet vaak de kans voor zo’n prijs een boek te kopen.’
Vaak wordt er over de literatuur en thema’s onder jonge mensen gezegd dat het ‘niche’ is, legt De Baay uit. ‘Als mijn moeder de kaft bekijkt van een van de boeken die ik lees, zegt ze vaak ‘oh dat is weer zo’n boek’. Ze bedoelt dan waarschijnlijk ‘woke’ boeken over identiteit, seksualiteit en ongelijkheid’
Dat zijn echter maatschappelijke thema’s die jonge mensen aantrekken, denkt de Baay. ‘Het zijn juist de type boeken die ze graag aan andere mensen aanraadt. Dat mijn moeder denkt dat ze ‘niche’ zijn, is misschien wel een beetje logisch. Ze is ouder dan ons.’
Het is meer een generatiekloof in de literatuur, voegt Jansen hier gepassioneerd aan toe. ‘De oudere generatie is juist steeds meer niche. Met hun verhalen over seks, nazi’s, en drugs. We weten het nu wel. Nu spelen andere thema’s.’
Veel jongeren zijn via via bij deze Yard Sale zijn gekomen. Sanne Kuiper (18), bijvoorbeeld. ‘Iemand stuurde het me door via Instagram. Ik lees zelf graag fictie, en maak notities in mijn boeken, maar ze zijn ook vaak duur.’ Normaal gesproken leest ze daarom e-books. ‘Maar door deze Yard Sale heb ik een boek voor 2,50. En een leuke tas.’
De rij is ook voor Frank August, de art director van Das Mag,een verrassing. Vorig jaar was het minder druk. ‘Wij doen vast dingen goed’, legt hij uit. ‘Onze boeken zijn herkenbaar in de boekhandels en we zijn actief op sociale media .’ Maar de drukte van vandaag laat volgens hem misschien ook wel zien hoe Nederlands we zijn. ‘Een Yard Sale trekt mensen aan. Als (jonge) mensen er meer van gaan lezen, alleen maar mooi’
Wanneer Jesse en Isa het einde van de slurf bereiken, staan er twee medewerkers klaar om de bestelling op te nemen. Er zijn nog nauwelijks tote bags – hangtasjes – over om de tien boeken in te doen. ‘Laten we een tote bag delen’ zeggen Jesse en Isa tegen ekaar. ‘ Ze zeggen bij de kassa gedag tegen Britt en Michelle. ‘Wat een leuk gesprek vond ik dit met jullie jongens’. ‘Wij ook’, zeggen Corporaal en Estie terug. Een moment later zijn ze allemaal bezig de laatste boeken uit te zoeken.
