Bijna geen enkele Noord-Hollandse gemeente wil meewerken aan het voorstel van Amsterdam om een asielruil te doen. Het plan kwam in opspraak omdat er volgens de BBB ‘vertrouwelijke afspraken tussen het kabinet en Amsterdam’ zouden zijn gemaakt. Volgens de gemeente Amsterdam is hier echter geen sprake van en is de ophef over het voorstel een storm in een glas water.
De gemeente Amsterdam zou tijdens de provinciale regietafel Noord-Holland, een provinciaal overleg, hebben voorgesteld om 1200 extra asielzoekers op te nemen als de Noord-Hollandse gemeenten 1200 statushouders zouden kunnen huisvesten. Dit plan werd ter voorbereiding op de spreidingswet gemaakt, die gemeenten kan dwingen bij te dragen aan de opvang van asielzoekers en statushouders (vluchtelingen met een verblijfsvergunning). Het idee achter dit voorstel is dat Amsterdam meer maatschappelijke voorzieningen heeft om asielzoekers op te vangen, maar niet genoeg woningen beschikbaar heeft om statushouders te huisvesten. Bij sommige Noord-Hollandse gemeenten is dit voorstel in het verkeerde keelgat geschoten. Volgens RTL Nieuws hebben zestien gemeenten in de provincie een brief gestuurd aan de commissaris van de Koning waarin ze aangeven niet mee te willen werken.
Een oneerlijke ruil
Een van de gemeenten die niets ziet in het voorstel is Dijk en Waard. ‘De uitruil zoals Amsterdam deze nu voorstelt, is een ongelijke uitruil, waar Dijk en Waard – en ook de andere gemeenten – niets mee opschieten,’ zegt een woordvoerder. ‘Het huisvesten van statushouders is voor alle gemeenten een lastige opgave en dit voorstel is een miskenning van de regionale woningmarkt.’
‘Natuurlijk is er in het hele land een woontekort,’ zegt een woordvoerder van de gemeente Amsterdam, ‘maar het is in de grote steden toch net een groter probleem.’ Het voorstel ligt volgens de gemeente genuanceerder dan dat het in de media is geportretteerd. ‘Tijdens de provinciale regietafel is dit idee ter sprake gekomen. Er is daar besproken dat als een bepaalde gemeente meer capaciteit heeft om asielzoekers op te vangen, maar minder woningen ter beschikking heeft om statushouders te huisvesten, er onderling kan worden geruild,’ zegt de woordvoerder.
Geen sprake van overleg
Ook de samenwerkende gemeenten Zaanstreek-Waterland, waaronder Purmerend en Zaanstad, gaan niet op het voorstel in. Zij hebben gezamenlijke afspraken gemaakt om de opvang van asielzoekers en het huisvesten van statushouders te regelen. ‘Er is op dit moment geen behoefte aan aanvullende afspraken met andere gemeenten. We begrijpen de vraag om gezamenlijk naar de verdeling van de verschillende opgaven te kijken, maar hebben de opgaven in onze regio al verdeeld,’ blijkt uit een gezamenlijk statement van de gemeenten. ‘Het idee om op provinciaal niveau met elkaar te spreken over welke regio of gemeente wat het beste aankan, is op zich een goede gedachte, maar dat overleg is hier niet aan vooraf gegaan,’ zegt een woordvoerder van gemeente Dijk en Waard.
Volgens de gemeente Amsterdam was er helemaal geen sprake van een uitgewerkt plan, het was slechts een voorstel waar gemeenten op vrijwillige basis aan konden meewerken. Minister De Jonge en staatssecretaris Van Der Burg hebben wel steun voor dit plan uitgesproken. De gemeenten vinden het problematisch dat Amsterdam al met het ministerie over het plan had gesproken zonder het eerst voor te leggen aan de gemeenten die de statushouders zouden moeten huisvesten. Volgens de BBB was er daarom sprake van ‘vertrouwelijke afspraken tussen het kabinet en Amsterdam waardoor kleinere gemeenten in het nadeel zijn.’ Mona Keijzer stelde hier kamervragen over. Een woordvoerder van de gemeente Amsterdam nuanceert het plan. ‘Er is geen sprake van een vertrouwelijke afspraak, het is slechts een voorstel en dat is altijd in overleg. Het is niet zo dat er een akkoord op tafel ligt en dat gemeenten daar maar mee te dealen hebben.’