Doodstraf voor Amsterdammers is vooral een waarschuwing

Het Marokkaanse gerechtshof heeft twee Amsterdamse ‘vergismoordenaars’ ook in hoger beroep veroordeeld tot de dood. Toch hoeven de mannen niet direct voor hun leven te vrezen, zegt een advocaat in Marokko tegen NAP Nieuws.

De Amsterdamse Shardyone S. (34) en Edwin R.M. (29) waren in november 2017 ingehuurd om een Nederlands-Marokkaanse man, tevens vermeende vijand van Ridouan Taghi, te liquideren. In een café in Marrakech schoten ze niet hun doelwit, maar een geneeskundestudent in zijn hoofd.

In 2019 werden de mannen al veroordeeld tot de doodstraf. Ook het Marokkaanse gerechtshof vindt de doodstraf passend voor deze moord, maar de kans dat de mannen daadwerkelijk gedood worden, is klein. Dat denkt een Marokko-advocaat van een Amsterdams juristenkantoor. ‘Sinds 1993 wordt de doodstraf niet meer uitgevoerd. Het is meer een waarschuwing.’

De advocaat werkt bij HBM Juristen en is lid van de Vereniging van Marokkaanse Advocaten tegen de Doodstraf. Met het oog op de gevoeligheid van de strafzaak wordt alleen de naam van het kantoor genoemd. Hij is niet betrokken bij de zaak van de Amsterdammers.

Dodencel

In het begin van 2022 zaten er 79 mensen, grotendeels mannen, in de Marokkaanse dodencel. De straf wordt alleen bij uitzonderlijk zware strafbare feiten opgelegd, zoals bij terroristische misdaden, maar ook bij de ernstigste moorden. De moord die S. en R.M. pleegden, behoort tot de laatste categorie. ‘In Marokko wordt, ook bij strafbare feiten, zeer beperkt gebruikgemaakt van vuurwapens,’ zegt de advocaat. ‘Het gebruik van machinegeweren vormt een bedreiging voor de sociale stabiliteit. Dat gaat de rechterlijke macht natuurlijk niet onopgemerkt voorbij.’

Het feit dat het slachtoffer niet alleen onschuldig, maar ook de zoon van een hoge Marokkaanse rechter is, speelt volgens de advocaat geen rol in de keuze voor de zware straf. ‘Ik denk niet dat het type slachtoffer de reden is, maar meer het soort misdrijf. De ernst van het strafbare feit bepaalt de straf. In dit geval is de doodstraf een zeer hoge straf en daarmee gelijk aan een zwaar, uitzonderlijk strafbaar feit.’

Eenzame opsluiting

De Telegraaf meldt dat de Nederlanders in cassatie zijn gegaan, maar de advocaat van HBM Juristen acht de kans klein dat de hoogste rechter hun straf verandert. Overplaatsing naar een Nederlandse gevangenis is ook niet mogelijk, want Marokko levert geen gevangenen uit die ter dood veroordeeld zijn.

Er bestaat één mogelijkheid waarmee de mannen onder de doodstraf uit kunnen komen, meent de advocaat. ‘In het verleden is er een zaak geweest waarin een ter dood veroordeelde gratie kreeg bij koninklijk besluit.’ Tot het zover is, is het wachten op een executie die waarschijnlijk nooit plaats zal vinden, terwijl ze, naar de Marokkaanse wet, in een regime van eenzame opsluiting hun dagen uitzitten.

Amsterdammers Edwin R.M. (links) en Shardyone S. (rechts) zijn ook in hoger beroep veroordeeld tot de doodstraf © Marokkaanse politie
Afschaffing doodstraf
In 2019 werden naast de Nederlanders nog minstens vijf anderen tot de dood veroordeeld in Marokko, blijkt uit het jaarlijkse doodstraf- en executierapport van Amnesty International. In 2020 en 2021 is de straf in beide jaren één keer opgelegd. Marokko is daarmee één van de 28 landen waar de doodstraf nog in de wet staat, maar in de laatste tien jaar niet meer is uitgevoerd.

Mensenrechtenorganisaties en bijvoorbeeld de Vereniging van Marokkaanse Advocaten tegen de Doodstraf hopen dat Marokko snel stopt met het uitspreken van doodvonnissen. Hoewel er al dertig jaar niemand gedood is, is de levenslange onzekerheid onmenselijk. In 2011 leek een nieuwe grondwet, waarin het recht op leven werd vastgelegd, voor een afschaffing te zorgen. Toch is de doodstraf tot nu toe nog niet uit het wetboek verdwenen.