‘De gemeente is een reus waar je tegenaan staat te kletsen maar waarbij alles het ene oor in en het andere oor uit gaat,’ stelt Jeroen Zijlstra, eigenaar van een creatieve onderneming op het Hamerkwartier. Het Hamerkwartier is een bedrijventerrein in Amsterdam-Noord waar dit jaar de transitie naar een woon-en werkbuurt is begonnen.
Ondernemers
Het bedrijventerrein langs het IJ is de vestigingsplek van meerdere, in het bijzonder, creatieve ondernemingen. Dit zijn veelal kleinere bedrijven die in de media, entertainment of kunstindustrie werkzaam zijn. Steeds meer dergelijke ondernemingen verlaten het Hamerkwartier vanwege de onzekerheid die er heerst over of en wanneer zij het terrein moeten verlaten. Dit door de verbouwingen die zijn gestart om op de 400.000 vierkante meter van het industrieterrein woningen en werkplekken te creëren.
Jeroen Zijlstra is met zijn bedrijf 5 A.M. Studios vanaf 2020 gevestigd op het Hamerkwartier. Zijn huidige huurcontract loopt in juli af. ‘Ik hoor al een tijd niets van de gemeente. Als je contact met ze opneemt hoor je geen reet. De laatste keer dat we wat hoorden was in oktober 2021.’ Lola Muller van Studio Noorderfabriek en Monique de Ruiter van Visionplay Dutch Art Reproductions geven aan nog niets van de gemeente te hebben gehoord.
Stanzi Winkel werkt bij de gemeente en is nauw betrokken bij de ontwikkeling van het Hamerkwartier. Zij benadrukt dat de ondernemers een eigen verantwoordelijkheid hebben om zich te verdiepen in wat er in hun omgeving gebeurt. ‘Er zitten honderden ondernemers in het Hamerkwartier, met iedereen in gesprek gaan is ondoenlijk,’ licht ze toe. Wel praat de gemeente met de bestuurders van ondernemingsverenigingen in het gebied. Stanzi begrijpt de onzekerheid van de ondernemers. ‘Sommigen hebben geen zicht op een andere ruimte en zitten nu voor 90 euro per vierkante meter binnen de ring van Amsterdam. Dat is mogelijk omdat het vooral panden zijn die in de toekomst worden gesloopt. Dat is alleen voor nieuwbouw gewoon niet meer realistisch.’
Bijeenkomst
Ondernemingsvereniging Hamerkwartier Werkt! is een initiatief van ondernemers. Tijdens de laatste bijeenkomst die door de vereniging werd georganiseerd, werd er volgens ondernemer Zijlstra uitvoerig gepraat over de woningontwikkeling en weinig over wat er met de ondernemingen op het industrieterrein zal gebeuren. ‘Na een uur praten over woningontwikkelingen gingen er langzaam een paar vingers in de lucht, die mensen wilde meer weten over de ondernemingen. Er werd toen hard geroepen dat hier ook ruimte voor komt, maar waar dat dan zou zijn is nog onbekend. Voor mijn gevoel worden alle kleine creatieve bedrijven langzaam ingeruild voor dure woningbouw.’
Lars Brink is mede-eigenaar van Studio Studio. Ook dit bedrijf is gevestigd op het Hamerkwartier. Hij maakt zich zorgen over de recente ontwikkelingen op het terrein. ‘Het is voor iedereen erg onduidelijk hoe lang we nog kunnen blijven. Ik zou niet weten waar we naartoe moeten gaan als we moeten vertrekken. Het terrein is de laatste 5 jaar enorm gaan leven en bruisen. Ik zou het daarom echt zonde vinden als we weg moeten.’
Plannen voor het Hamerkwartier
In januari dit jaar is de verbouwing van het bedrijventerrein begonnen. Er worden nu door de gemeente onder andere leidingen aangelegd om de infrastructuur van het gebied te verbeteren.
In het plan van de gemeente staat dat 2/3e van het totaalaantal vierkante meters op het Hamerkwartier zijn gereserveerd voor woningen, dit worden er in totaal 6.700. De overige ruimte zal worden gevuld met ondernemingen. De investering die de gemeente heeft uitgetrokken voor de verbouwingen op het Hamerkwartier bedraagt 328 miljoen euro. De gemeente stelt in haar investeringsnota dat er in het bijzonder ruimte zal zijn voor creatieve bedrijvigheid op het vernieuwde Hamerkwartier. Een concreet plan om deze ondernemingen in het gebied te houden is er echter nog niet.
Particuliere eigenaren
De grond van het Hamerkwartier is geen eigendom van de gemeente, maar is verdeeld over verschillende particuliere eigenaren. Hierdoor maken enkele bedrijven zich nog geen zorgen, zij hebben het idee dat hun verhuurder het bedrijventerrein nooit zal verlaten. ‘Ik maak me geen zorgen, mijn verhuurder gaat hier niet weg. Ik kan hier eeuwig blijven,’ aldus Lola Muller, onderneemster in het gebied. Momenteel is de gemeente met de eigenaren aan het onderhandelen, vertelt Winkel van de gemeente Amsterdam.
Martijn Gouman is met zijn mediabedrijf, genaamd Brighthousemedia ook gevestigd op het Hamerkwartier. Hij maakt tevens deel uit van het bestuur van de ondernemersvereniging Hamerkwartier Werkt! en is medeoprichter van Stichting Het Hamerkwartier. Deze stichting is opgezet door ondernemers, in samenwerking met de gemeente Amsterdam en enkele woningcorporaties. De stichting wil dat mensen en organisaties op het Hamerkwartier met elkaar om de tafel gaan zodat alle belangen zo goed mogelijk worden meegenomen in de bouwplannen. Gouman staat door zijn verschillende functies in het midden van alle ontwikkelingen. ‘De gemeente kan wel bedenken dat zij de creatieve bedrijven op het Hamerkwartier wil behouden, maar zij mist hiervoor een gereedschapssetje. Als je geen eigenaar bent kan je namelijk wel zeggen wat je allemaal zou willen, maar de mensen van wie de grond is moeten daar wel in mee gaan.’
Dat de plannen van de gemeente desondanks zullen doorgaan is iets waar Gouman niet aan twijfelt. ‘Dat eigenaren van de grond nu zeggen dat zij niet mee willen gaan in de plannen van de gemeente, is alleen zodat ze een betere onderhandelingspositie krijgen. Er is echt niemand hier die de boel zo gaat tegenhouden dat er niets gaat gebeuren. De ontwikkeling van het gebied gaat hoe dan ook plaatsvinden.’