Een ontploffing bij een supermarkt in West en twee explosies binnen dertig uur in dezelfde straat in Zuid: de afgelopen week stond in het teken van explosies in verschillende delen van de stad. ‘Explosieven worden vooral gebruikt door de georganiseerde misdaad’, zegt onderzoeker Katharina Krüsselmann.
Afgelopen zondag- en maandagnacht vonden twee explosies plaats in de Zeilstraat in Amsterdam-Zuid. In oktober 2021 werd Café De Rab, het café waar een van de explosies deze week plaatsvond, ook al eens beschoten. Het café is gelegen naast een verhuurbedrijf voor bouwmachines. Voor de deur van dit verhuurbedrijf vond maandagnacht de tweede explosie plaats. Het is onduidelijk of de drie incidenten iets met elkaar te maken hebben.
Explosies bij horecaondernemingen komen vaker voor, vertelt Katharina Krüsselmann, onderzoeker van crimineel geweld in Europa: ‘Explosieven worden vooral gebruikt door de georganiseerde misdaad. Soms zijn horecaeigenaren of vaste gasten van horecazaken te linken aan het criminele circuit.’ Het doel van zo’n actie is vaak het afgeven van een waarschuwing, zegt Jasper van der Kemp, hoogleraar criminologie aan de Vrije Universiteit. Hij vertelt: ‘Zulke explosies geven een signaal af van: ‘we zijn in staat om je daadwerkelijk te beschadigen.’ Het is vaak een vorm van bedreiging.’
Explosielanden
Volgens Krüsselmann behoort Nederland tot een van de grootste ‘explosielanden’ van Europa. Zweden en België horen ook in dit rijtje thuis. ‘We vermoeden dat er in Nederland wordt afgekeken wat er in Zweden gebeurt’, vertelt ze. In haar onderzoek benoemt Krüsselmann dat in Nederland een piek te zien was in het gebruik van handgranaten, waar dat in Zweden al twee jaar eerder gebeurde. De prominente plek van drugshandel in het criminele circuit van Nederland, België en Zweden kan een verklaring zijn voor het hoge aantal explosies daar. ‘In Nederland en België is het gebruik van explosieven in de drugshandel veelvoorkomend, maar in Zweden zie je ook gangs die explosieven gebruiken om elkaar te bedreigen.’
Sluitingsbevel
Of er in het geval van café De Rab ook sprake is van een bedreiging, is nog niet duidelijk. Wel is het café door burgemeester Femke Halsema voor zes maanden gesloten. Uit het sluitingsbevel voor het pand aan de Zeilstraat blijkt dat Halsema een afweging heeft gemaakt tussen het welzijn van buurtbewoners en de financiële gevolgen voor de belanghebbenden. Volgens Van der Kemp is het beleid bij dit soort criminele activiteiten vaak een dilemma voor de gemeente. ‘Als het doel van zo’n explosie is om het café te doen sluiten, geeft de burgemeester de daders precies wat ze willen. Aan de andere kant moet de openbare orde natuurlijk worden bewaakt.’