In Klanken van Amsterdam gaan redacteuren van NAP Nieuws op zoek naar geluiden die typisch zijn voor de stad. Deze keer: regen die met bakken uit de lucht komt. Hoe maakt Amsterdam zich klaar voor steeds extremere weersomstandigheden?
Storm Dudley is net over Amsterdam getrokken en zijn opvolger Eunice komt eraan: zware windstoten en onstuimig weer zorgen voor fietsers die niet vooruitkomen en ramen die klapperen in hun kozijnen. Het zijn de derde en vierde storm van dit jaar en zeker niet de laatste. Het KNMI waarschuwt dat hevige weersomstandigheden en hoosbuien steeds vaker zullen voorkomen door klimaatverandering. In de afgelopen honderd jaar is regenval al met zo’n 25 procent toegenomen. De stad vormt een verhard oppervlakte van asfalt, tegels en beton – waar moet al het water heen?
In de zomer van 2014 viel er zo’n 90 millimeter regen in Amsterdam – ongeveer de helft van wat afgelopen jaar in Limburg viel. Souterrains liepen onder en straten in de Rivierenbuurt stonden blank. Het was een ‘wake-up call’ voor de stad. In hetzelfde jaar werd Rainproof Amsterdam opgericht, een samenwerking van Waternet en de gemeente om de stad bestand te maken tegen de steeds vaker voorkomende piekbuien.
Het riool van de stad kan zo’n 20 millimeter regen per uur afvoeren. Bij een zware bui –meer dan 50 millimeter– is dat onvoldoende. Maar simpelweg grotere rioolbuizen aanleggen is geen optie, vertelt Lisette Heijke, Community Manager bij Rainproof Amsterdam. ‘Niet alleen zou de hele stad dan opengebroken moeten worden, er is ook geen plek. Amsterdam is druk bovengronds, maar ook ondergronds is het een wirwar van kabels en buizen.’
Rainproof bracht in kaart hoe kwetsbaar Amsterdam is voor zware regenval. De organisatie zoekt naar manieren om regenwater beter op te vangen, vast te houden en, waar mogelijk, opnieuw te gebruiken. Daarbij is het essentieel om de toenemende ‘verharding’ van de stad –met stoepen, tegels en gebouwen– tegen te gaan zodat water makkelijker kan wegstromen. Deze maand gaat Rainproof van start met coaches, adviseurs die bij mensen thuis langskomen om te kijken hoe het huis regenbestendiger kan worden. Daarnaast organiseren ze dit voorjaar workshops om regentonnen te maken en het Nederlands Kampioenschap Tegelwippen, om te zorgen voor meer tegelloze achtertuinen.
Naast tuinen kunnen ook daken een belangrijke rol spelen in waterberging. Jeroen Aerts, hoogleraar water en klimaatrisico aan de Vrije Universiteit Amsterdam, ontwikkelt samen met zijn collega’s bij Resilio ‘blauw-groene’ daken. Onder een vegetatielaag, die zorgt voor hittebestendigheid en biodiversiteit, ligt een blauwe bak die een grote hoeveelheid water bergt en zijn opslag afstemt met weersvoorspellingen. Het project, dat grotendeels is gefinancierd door de Europese Unie, zorgt voor 10.000 m2 blauw-groene daken in vijf Amsterdamse buurten die risico lopen. Deze daken zorgen gezamenlijk voor een extra waterberging van 560.000 liter.
Tegelloze tuinen, groene daken en regentonnen klinken leuk, maar als er extreme buien komen, zullen ze dan wel echt een verschil maken? ‘Wel als het groots wordt uitgerold’, zegt Aerts. ‘Als daken ervoor zorgen dat 10 procent minder regenwater afstroomt naar het riool, scheelt dat ontzettend.’