Zaterdag 5 februari protesteren studenten tegen de compensatieregeling van het leenstelsel. De politieke jongerenorganisaties van de coalitiepartijen keren zich op dit punt tegen het overheidsbeleid en proberen actief hun moederpartij te overtuigen van hogere compensatie.
De ‘leenstelgeneratie’ gaat in protest. Op zaterdag 5 februari demonstreren de studenten op het Museumplein in Amsterdam tegen de voorgestelde compensatie van het leenstelsel. De compensatie behelst slechts duizend euro, terwijl zij ongeveer veertienduizend euro meer kwijt waren dan ‘basisbeursstudenten’.
Ook de jongerenorganisaties van coalitiepartijen VVD, D66, CDA en CU zijn het oneens met de huidige compensatie. In een opiniestuk in De Telegraaf van 27 januari spraken zij zich gezamenlijk uit tegen de overheidsplannen. Ze vinden dat het kabinet een generatie studenten straft voor ‘schommelend overheidsbeleid’.
Om dat tegen te gaan, zetten de jongerenorganisaties zich in om het compensatiestandpunt van hun moederpartij te veranderen. Zo diende de Jonge Democraten (JD) een motie in op het congres van D66 in november voor een compensatie die ‘in verhouding staat tot het bedrag dat studenten ontvangen in een nieuw stelsel’. De motie werd aangenomen, maar uiteindelijk bleef de fractie bij de eerder voorgestelde compensatie van vierduizend euro omdat zij vinden dat dit bedrag in verhouding is tot wat leenstelselstudenten zijn misgelopen.
Na acht jaar einde leenstelsel
De politieke discussie over studiefinanciering speelt al lang. In 2015 werd de basisbeurs met brede politieke steun vervangen door het leenstelsel. Studenten lopen hierdoor een maandelijks bedrag tot 286,15 euro mis. Zeven jaar later is alleen de VVD nog voorstander van het leenstelsel. Daarom keert de basisbeurs per september 2023 terug.
Over de leenstelgeneratie bestond onenigheid aan de onderhandelingstafel. CDA en CU bepleitten volledige compensatie, D66 een studievoucher en de VVD wilde helemaal geen tegemoetkoming. Uiteindelijk is een compensatie van zo’n duizend euro per student in het regeerakkoord terechtgekomen.
Het CDJA, de jongerentak van het CDA, legt zich daar niet bij neer. ‘Eén groep studenten kan niet opgezadeld worden met een schuldenachterstand en een valse start op de woningmarkt’, vertelt vicevoorzitter Marieke Pronk. De jongerenorganisatie heeft goede hoop het CDA te kunnen overtuigen zich in te zetten voor een hogere compensatie. ‘Zeker omdat we ze eerder hebben kunnen overtuigen van het afschaffen van het leenstelsel’, zegt Pronk.
Beeld: Marjolijn van Raaij
Compensatie om ongelijkheid tegen te gaan
De JD vindt ook dat volledige compensatie nodig is om ongelijkheid tegen te gaan: ‘Je kunt niet uitleggen dat er één generatie is die veel meer moet betalen dan de generaties daarvoor en daarna’, vertelt bestuurslid Gijs Toussaint. Ook na de motie blijven ze D66 hierop wijzen. ‘We moeten ze scherp houden’, zegt Toussaint.
De jongerentak van de VVD, de JOVD, is als enige jongerenpartij vóór het behouden van het leenstelsel. ‘De beloften van het leenstelsel zijn niet waargemaakt waardoor het niet goed functioneerde, maar het systeem op zich is niet verkeerd’, vertelt Kevin de Vries, voorzitter van de Amsterdamse JOVD. In tegenstelling tot de moederpartij pleit de jongerenorganisatie wél voor compensatie: ‘Gezien de nieuwe situatie waarin de basisbeurs terugkeert, vinden wij vanuit liberaal standpunt dat iedereen gelijke kansen moet krijgen. Daar hoort compensatie bij.’
Niet met geld strooien
‘Dat betekent niet dat we à la Jesse Klaver iedereen nu tienduizend euro willen uitdelen’, vult JOVD persvoorlichter Pepijn Kruiswijk aan. ‘Maar we moeten zorgen dat we het op de lange termijn gelijktrekken, bijvoorbeeld met een korting op de studieschuld.’
‘Met het opinieartikel en interne gesprekken proberen we de partij te overtuigen meer te doen voor studenten’, zegt Kruiswijk. Hij verwacht dat de compensatie er zal komen omdat de VVD uiteindelijk ook is gezwicht voor de basisbeurs. ‘De maatschappelijke druk is groot. Cru gezegd moeten ze op een gegeven moment wel, denk ik.’
Protesteren op het Museumplein
Het CDJA is met een grote delegatie aanwezig bij het ‘Niet mijn schuld’-protest op het Museumplein, zegt Pronk. De JD heeft die middag ook zijn eigen partijcongres, maar de voorzitter zal wel langskomen, zegt Toussaint. De JOVD is zaterdag niet aanwezig, ook al begrijpt de voorzitter het initiatief. De Vries: ‘Wij zijn pragmatischer en gaan liever het gesprek aan dan op een veldje roepen dat er een probleem is.’
De jongerenorganisatie van de ChristenUnie, PerspectieF, was na meerdere pogingen niet bereikbaar voor commentaar.