Vrijdagavond opent debatcentrum De Balie in Amsterdam haar deuren als Levensbeschouwelijk Genootschap de Gemeenschap der Rede. Met een slimme truc omzeilt het genootschap de coronamaatregelen en organiseert het een comedy avond. ‘We doen aan zingeving. In die zin zijn we niet anders dan een kerk.’
Op een verder leeg Leidseplein staan de bezoekers als vanouds in de rij voor De Balie. Bij binnenkomst worden de theatergangers gevraagd zich in te schrijven bij de Gemeenschap Der Rede. Een krabbeltje in een groot boek is genoeg. ‘We doen niks met je gegevens hoor, dit moet alleen om open te kunnen’, zegt een medewerker van De Balie. Na het ‘toetreden’ tot het Genootschap betreden de bezoekers een bescheiden uitgedost theaterzaaltje: een podium op kniehoogte is genoeg voor deze voorstelling. Anderhalve meter kan en wordt met gemak behouden door de vijftig man publiek die deze protestactie van De Balie bijwoont.
‘Het is natuurlijk een loophole’, zegt Yoeri Albrecht (55). De directeur van De Balie en bedenker van het Genootschap: ‘wij zijn geen kerk, het is een protest. We doen wat we normaal als Balie ook doen. Als De Balie weer open mag, gaat het genootschap ook meteen de koelkast in.’
Een comedynight is niet het eerste waar je aan denkt bij een levensbeschouwelijk genootschap. Toch staan er vanavond drie cabaretiers op het podium van De Balie. Niels Niessen (41) vindt het een originele actie. ‘Dit had De Balie eerder moeten doen.’ Niessen vindt het leuk om weer bij comedy aanwezig te zijn. ‘Het is hoog tijd dat dit soort plekken weer opengaan. Het publieke debat wat hier vaak gevoerd wordt kun je niet overlaten aan livestreams.’
Een woordvoerder van de burgemeester vertelt aan NAP dat de gemeente geen inhoudelijk oordeel over een geloofsgemeenschap velt vanwege de scheiding tussen kerk en staat. De actie van De Balie kan wel invloed hebben op de subsidie die het debatcentrum van de gemeente ontvangt. Albrecht maakt zich hier niet zo druk om: ‘zelf ben ik helemaal niet bang dat de subsidie ingetrokken wordt.’
Cabaretier Soundos El Ahmadi, die spottend naar zichzelf refereert als ‘pastoor Soundos’, opent de avond: ‘Voelen jullie je niet een beetje rebels? Ik hoop dat de boa’s binnenstormen.’ Voor het publiek in de zaal is het even wennen dat ze weer een avondje uit zijn. De sfeer in De Balie komt langzaam op gang. Als zowel het publiek als de comedians op stoom zijn voelt het zoals het hoort te zijn en maken Bugra Gedik, Kim Schuddeboom en Rayen Panday de zaal aan het lachen met materiaal waarin vooral een koppel voorin de zaal het moet ontgelden.
‘We gaan vaak met ons gezin naar het theater, we hebben het erg gemist.’ Vertelt Sandra van Vliet (54) die met haar twee dochters en zoon staat na te praten. Sandra’s dochter Adelheid Siebers (17) vindt het juist spannend dat om naar een voorstelling te gaan terwijl de meeste theaters gesloten zijn: ‘dat maakt het stiekem nog leuker dat we er weer zijn.’ Jill van Dorp (31) is enthousiast over de actie: ‘Ik vind het goed dat de culturele sector de ruimte zoekt die ze hebben. Maar ik ben wel blij dat het geen wappie evenement is geworden.’
Cabaretier Kim Schuddeboom (37) rookt een sigaret na afloop van de show. Het is twee maanden geleden dat ze voor het laatst op de planken stond ‘Het optreden gaf een grote adrenalinekick. Vooraf voelde het als een daad van protest, maar eenmaal op het podium was het eigenlijk ook weer heel normaal.’ Schuddeboom vertelt dat ze na afloop bijna emotioneel werd: ‘Halverwege realiseerde ik me wat ik gemist heb.’