Boekwinkels zagen tijdens de lockdowns de boekverkoop sterk teruglopen, ondanks de omschakeling naar online en de afhaalloketten aan de deur. Wel merken ze dat de waardering is gegroeid: klanten bestellen niet meer bij bol.com, maar willen met hun aankoop de lokale boekhandel steunen.
Behendig vouwt Job van der Kooi van de Amsterdamse Boekwinkel Zwart op Wit glanzend cadeaupapier om het vuistdikke kookboek van Nigel Slater. Na een ‘hele fijne middag voor jullie allemaal’, loopt de koper met het boek onder zijn arm de winkel uit. Sinds afgelopen zaterdag mag het weer: klanten die in boekwinkels rondsnuffelen, kaften lezen en uiteindelijk met veel meer boeken naar buiten gaan dan waar ze voor kwamen.
Boekenweek uitgesteld
Langzaam vinden de boekliefhebbers hun weg terug naar de fysieke winkels, maar terug op het bezoekniveau van voor de coronacrisis zijn de boekhandels nog lang niet, blijkt uit een rondgang langs Amsterdamse boekwinkels. Daarom besloot de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek maandag de Boekenweek 2022 een maand uit te stellen. In april maakt de Boekenweek meer kans om in zijn volledige vorm door te gaan, zonder maatregelen die winkelbezoek inperken en andere essentiële onderdelen als lezingen en signeersessies verbieden. Dat is belangrijk voor zowel de auteurs als de fysieke boekwinkels, voor wie de Boekenweek een grote bron van inkomsten is.
En die inkomsten kunnen de boekwinkels goed gebruiken. Door de verschillende lockdowns die sinds het begin van de coronacrisis zijn ingevoerd, hebben de winkels meerdere keren hun deuren moeten sluiten. Dat gaat ten koste van de verkoop. ‘Onze omzet heeft een flinke dreun gekregen’, vertelt Christine de Jong, operationeel directeur van de vier Athenaeum boekwinkels in Amsterdam. ‘De huidige periode vol maatregelen duurt lang en is niet zorgenvrij.’
Omschakeling naar online
Om het mislopen van inkomsten tegen te gaan, hebben veel winkels afhaallokketten opgetuigd en hun pijlen gericht op de online verkoop. ‘We hebben tijdens de lockdown ons best gedaan om de webshop te verbeteren, zodat mensen hun boeken niet meer bij bol.com maar bij hun lokale boekhandel bestellen’, zegt de Jong. Met succes, want de online verkoop van Athenaeum is explosief gegroeid. ‘Toch weegt de webshop niet op tegen de fysieke verkoop.’
Die ervaring heeft boekhandel Robert Premsela ook. Eigenaar Sander Smit opende tijdens de lockdowns wel een afhaalloket, maar veel kopers kwamen daar niet op af. Ook nu blijft het rustig in de winkel, die gespecialiseerd is in kunst en uitkijkt op het Stedelijk Museum en het Van Gogh Museum. ‘De overheidssteun helpt deze periode te overbruggen, maar het is te hopen dat zodra de musea hun deuren openen en er meer mensen op straat zijn, de bezoekersaantallen van de winkel ook weer aantrekken’, zegt Smit.
Investeren in de toekomst
Ook bij Athenaeum blijft drukte nog uit. ‘Kijk maar naar buiten, het Spui is helemaal verlaten’, wijst de Jong. Deze rustige tijd gebruikt het bedrijf om te verbouwen en te investeren in de toekomst van de winkel. Dat is mogelijk dankzij een nieuwe eigenaar. De Jong: ‘Wij geloven dat dit een winkel is die bestaansrecht heeft.’
Buurtbewoners beseffen dat ook steeds meer, merkt de Jong. ‘Wij zien echt een omslag in denken dat lokaal kopen belangrijk is om de winkel te steunen en de leefbaarheid van de stad in stand te houden.’ Ook Zwart op Wit ziet toenemende waardering voor de lokale boekhandel. ‘De ‘steun je lokale boekhandel campagne’ van de lockdown van vorig jaar is goed aangeslagen’, zegt verkoper Jan Steinz.
Nu hopen de boekwinkels dat die waardering zich vertaalt in overvolle boekwinkels tijdens de Boekenweek, waarbij de boeken over de toonbank vliegen. Daarom is het goed dat de Boekenweek is uitgesteld, vindt de Jong: ‘De Boekenweek is een feestweek, die wil je met zoveel mogelijk mensen vieren.’
Foto © Athenaeum