De opkomst van jongeren bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen was laag. Deze stemcampagnes gericht op de jeugd willen daar iets aan doen. ‘Levenservaring hangt niet af van leeftijd.’
Hoewel de leeftijd van Nederlandse politici niet zo hoog is als in de Verenigde Staten, ontbreekt het met een gemiddelde leeftijd van 48 jaar in de Tweede Kamer ook hier aan jongerenvertegenwoordiging. Aangezien de stemopkomst van jongeren sinds de laatste verkiezingen is afgenomen, lijkt de kloof tussen de jeugd en de politiek alleen maar groter te worden. Digitale jongerencampagnes proberen dit gat te dichten en zetten zich in om de jeugd naar de stembus te krijgen.
Stemmen per post
Waar de opkomst voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 meer dan 80 procent was, bleef een op de drie jongeren tussen de 18 en 24 jaar thuis. Maar de opkomst is niet alleen laag, jongeren zijn ook de kleinste groep stemmers. Door de vergrijzing neemt het aantal ouderen ten opzichte van jongeren toe. Zo is bijna een kwart van de stemgerechtigden ouder dan 65 jaar. Bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen wordt er onder de 70-plussers een nog grotere opkomst verwacht, omdat zij vanwege het coronavirus via de post mogen stemmen.
Stoffig
‘Jongeren stemmen snel op de partij waarop hun ouders stemmen, zonder dat ze kritisch kijken’, zegt Iris Zoet, die in september vorig jaar met haar vriendin Isa de Beer de podcast KiesAdvies begon. ‘Alle politieke podcasts gaan over de actualiteit, die je niet begrijpt als je niet beschikt over achtergrondinformatie’, zegt Zoet. ‘Isa bedacht om op een rijtje te zetten waar alle partijen voor staan en dat uit te leggen in een podcast.’ Volgens Zoet zien jongeren zichzelf en de onderwerpen waar zij zich mee bezighouden niet terug in de Tweede Kamer. ‘En als die onderwerpen worden behandeld, is dat op een stoffige manier’, zegt ze. ‘Daarom willen we geen mensen in onze podcast die je overal al ziet.’
Tiktok
Naast een podcast, zijn Zoet en De Beer op Instagram begonnen met de campagne #stemopeentwintiger. Hierin roepen zij op om op de jongste kandidaat van een partij te stemmen, zodat die met voorkeurstemmen in de Tweede Kamer komt. Een van die jonge kandidaten is Carline van Breugel voor D66. Ook zij probeert de jeugd te stimuleren op een jonge kandidaat te stemmen, door een overzicht aan te bieden van welke jongeren er op de kandidatenlijsten staan. Daarnaast is zij actief op TikTok. ‘Veel politici zitten daar niet,’ zegt ze, ‘omdat veel jongeren die op TikTok zitten nog niet mogen stemmen. Maar ook voor mensen die nog niet mogen stemmen, is het belangrijk te weten wat er speelt.’
Safe space
Van Breugel wil benadrukken dat, hoewel haar campagne draait om jongeren, ze ook representatie op andere gebieden mist. Als portefeuillehouder diversiteit van de Jonge Democraten, de jongerentak van D66, merkt ze vaak dat mensen het onderwerp diversiteit mijden uit angst de verkeerde woorden te gebruiken. ‘Ik wil een safe space voor witte mensen creëren. Daarnaast ben ik biseksueel en wil ik naar een land waar je over vier jaar niet meer uit de kast hoeft te komen.’
#zetjestemnietopmute
Ook de publieke omroep heeft een stemcampagne voor jongeren opgericht. Met #zetjestemnietopmute hebben NPO 3 Funx en 3FM de krachten gebundeld om met ‘laagdrempelige, grappige en tegelijk informatieve content jongeren en politiek dichterbij elkaar te brengen.’ Een ander initiatief is dat van de Kiesmannen. Deze jongemannen organiseren grote interactieve shows en maken podcasts om een jong publiek te informeren over maatschappelijke thema’s en verkiezingen.
Met de kritiek dat jongeren niet genoeg levenservaring hebben voor de politiek is kandidaat-Kamerlid Carline van Breugel het niet eens. ‘Levenservaring hangt niet samen met leeftijd’, zegt ze. ‘Het uitgangspunt van de groep begrijpen is belangrijk om beleid te maken dat aansluit bij jongeren. Het is een stereotyperend argument.’