De opvallendste deelnemer aan de #MeToo-actieweek bij de UvA was docente Natalie Scholz. Zij vertelde aan NAP Nieuws wat er volgens haar moet veranderen binnen haar eigen universiteit.
Actiegroepen en studentenraden riepen deze week in een brief opnieuw om het aftreden van Fred Weerman. De decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen (FGw) zou onvoldoende verantwoordelijkheid nemen om sociale veiligheid te garanderen, na twee NRC-publicaties
De verhalen over docenten aan de FGw-opleidingen Boek en Papier en Franse taal en cultuur zijn niet de enige. De krant publiceerde eerder een verhaal over een hoogleraar aan de rechtenfaculteit van de UvA; dit weekend verscheen een artikel over een hoogleraar aan de Leidse rechtenfaculteit. over seksueel overschrijdend gedrag aan zijn faculteit.
Actievoerders lazen woensdag de brief voor op het bordes van het Maagdenhuis. Ze droegen kostuums geïnspireerd op Margeret Atwoods roman en de gelijknamige serie The Handmaid’s Tale, waarin vrouwen verkracht en zwaar onderdrukt worden.
Onder een van de witte kappen ging UvA-docente Natalie Scholz (49) schuil. In de nasleep van het protest vertelt de Duitse historica over de problemen die ze zelf ervaarde, in 2013. ‘Toen ik aankaartte dat mijn baas seksistische opmerkingen maakte, werd ik het probleem. Ik werd bedreigd. Als ik niet binnen een werkdag instemde met het volgen van een coachingtraject, zou ik mijn baan verliezen. Het was pure intimidatie. Er waren mensen die me steunden, maar ik voelde me geïsoleerd, tegenover een institutionele muur van leidinggevenden.’
Acht jaar later is Scholz de meest uitgesproken UvA-docente als het gaat om sociale veiligheid. Voor haar was het vanzelfsprekend mee te doen met het protest.
Was het een geslaagd protest?
‘Er was veel aandacht. De UvA is niet precies zoals de dystopische wereld van The Handmaid’s Tale. Gelukkig hebben we het niet over verkrachtingen. Maar we zetten ons af tegen seksuele intimidatie en machtsverhoudingen, en wat mij betreft ook tegen de niet-democratische en hiërarchische omgeving van de universiteit. Door die hiërarchie speelden deze problemen altijd al, door de #MeToo-beweging is er een shift in bewustzijn. Vrouwen die zich schaamden, hebben een nieuw perspectief op hun ervaringen. Ze stappen naar de pers, die wel oog heeft voor deze onderwerpen.’
Waarom zou decaan Fred Weerman moeten aftreden?
‘Om een sfeer van veiligheid te creëren, moet je je eigen verantwoordelijkheid binnen het systeem erkennen. Die minimale verwachting heeft hij twee keer niet waargemaakt.’
Hoeveel zou het vervangen van één poppetje helpen?
‘Dat is niet het enige. Er moeten meer democratische elementen in de universiteit komen.’
Volgens Scholz leiden anonieme meldingen van ongewenst gedrag nog niet tot onafhankelijk onderzoek. De nieuwe ombudsfunctie en het onafhankelijke meldpunt voor ongewenst gedrag, ingesteld na de berichtgeving in NRC en een rapport over sociale veiligheid, zijn nog altijd verbonden aan de UvA. Naast verkiezingen voor de decaan, om de vier jaar, wil Scholz een ‘werkelijk onafhankelijke ombudspersoon’ die onderzoek doet op basis van al dan niet anonieme meldingen.
‘Je denkt: was er maar één knop die alles verandert, maar die is er niet’, zegt Scholz. ‘Wij proberen van buiten de structuren het probleem aan te kaarten, en we zijn met steeds meer.’
U zit ook binnen de structuur, als universitair docente.
‘Met mijn vaste aanstelling ben ik beschermd genoeg om me uit te spreken, maar collega’s die hetzelfde denken als ik doen dat niet. Ik ben ook bang, elke keer dat ik mij hier publiekelijk over uitlaat. Maar ik ben er nooit op aangesproken.’
In 2017 zei u: ik verwacht niet dat er veel gaat veranderen op de universiteit. Wat voelt u in een week als deze?
‘De universiteit wil duidelijk niet op onze eisen ingaan. Aan de andere kant kan de dynamiek door publieke aandacht ineens veranderen, kijk naar de bezetting van het Maagdenhuis in 2015. Dat was een angstvrije ruimte. Ondanks mijn persoonlijke ervaring begreep ik toen pas hoe belangrijk dat was.’