De groep die de media wantrouwt is kleiner geworden, maar wel luidruchtiger, blijkt uit onderzoek van Motivaction. ‘Journalisten moeten transparanter te werk gaan.’
Relschoppers bekogelden journalisten met stenen, de cameraploeg van de NOS kon een brand op Urk niet verslaan doordat een paar jongeren hun bewaker belaagden en fotografen van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP) durven door de vele bedreigingen hun namen niet meer bij foto’s van demonstraties te publiceren. De gebeurtenissen van afgelopen week maken duidelijk dat veel mensen de media wantrouwen.
Maar uit een onderzoek van Motivaction, dat Het Grote InterviewTheater (ITA) maandag in het Internationaal Theater Amsterdam (ITA) presenteerde, blijkt dat het vertrouwen in de media het afgelopen jaar juist is toegenomen. Het marktonderzoeksbureau deed een peiling onder ruim tweeduizend mensen. Ongeveer twee derde zegt het nieuws ‘meestal wel’ te vertrouwen. Volgens internationaal persbureau Reuters was dat in Nederland afgelopen jaar nog maar iets meer dan de helft. Terwijl vorig jaar 16 procent van de ondervraagden zei helemaal geen vertrouwen in de media te hebben, is dat nu maar 9 procent.
Opvallend is dat de groep mensen die de media wantrouwt wel kleiner, maar ook luidruchtiger is geworden, zegt Irene Costera Meijer, hoogleraar journalistiekwetenschap aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en hoofd van het Motivication onderzoek. ‘Vroeger durfden mensen niet toe te geven dat ze het nieuws niet geloofden, nu komen ze er openlijk voor uit.’
‘Die groep kunnen we niet zomaar negeren,’ zegt Costera Meijer. ‘Het is belangrijk om te achterhalen waarom de wantrouwers harder zijn gaan schreeuwen. We moeten met ze in gesprek gaan en uitzoeken waar de achterdocht vandaan komt.’ De hoogleraar begint om die reden in februari met een vervolgonderzoek naar de mensen die het nieuws wantrouwen.
De beste manier om het vertrouwen van de groep schreeuwers terug te winnen is door zo transparant mogelijk te zijn, denkt Costera Meijer. ‘Doordat iedereen tegenwoordig tekst en beeld verspreidt via sociale media, zien mensen soms geen verschil tussen het werk van echte journalisten en bloggers. Daarom is het belangrijk om bij berichten aan te geven wat de journalistieke code is.’ Journalisten zouden bij hun nieuwsitems moeten vertellen hoe ze aan het onderwerp gekomen zijn, hoe ze hoor- en wederhoor gepleegd hebben en vertellen hoe ze hun feiten gecontroleerd hebben. Volgens Costera Meijer bevordert dat de transparantie en zo het vertrouwen.