De Stille Stad – Het coronavirus vraagt om de nodige veranderingen in de Osho Mevlana Commune in het hartje van De Pijp in Amsterdam. Mediteren in een grote groep kan niet meer. Hoe gaan de bewoners van de commune hiermee om?
In de zwakverlichte meditatieruimte van de Osho Mevlana Commune zitten bewoners Pathika en Utsav op anderhalve meter afstand van elkaar in stilte op meditatiestoeltjes. Voor hun hangt een tv-scherm, waarvan het beeld via Zoom gedeeld wordt met de andere bewoners zodat zij vanuit hun kamer mee kunnen doen met de avondmeditatie. ‘‘‘A wild celebration of energy.’’ Osho,’ staat er in witte letters. De rustgevende muziek die hard klinkt in de kleine ruimte wordt langzaamaan opzwepender. Op het ritme van de muziek staan Pathika en Utsav op en beginnen te dansen. Utsav laat zich af en toe op de grond vallen, terwijl Pathika bij korte stiltes haar handen in de lucht gooit.
Aan de muur hangt een levensgrote foto van Bhagwan Shree Rajneesh, ook wel Osho genoemd, de Indiase goeroe die centraal staat in de commune. In de jaren zeventig werd hij zeer populair, ook in de westerse wereld. Osho wilde dat mensen zich aan de hand van meditatie compleet zouden bevrijden van alle beperkingen die zij zich laten opleggen.
In die tijd woonden er maar liefst 175 ‘sannyasins’, mensen die Osho’s meditatietechnieken volgen om zichzelf te bevrijden, in de Amsterdamse commune; nu zijn dat er 26. Volgens de bewoners van de commune is Osho vrijwel niet te beschrijven: woorden als ‘energie’ en ‘het bestaan’ komen het dichtstbij. Volgens hen overleed hij dan ook niet in 1990, maar ‘trad hij uit zijn lichaam’.
Normaal gesproken is de meditatieruimte iedere avond gevuld met ongeveer tien mensen, waarvan een klein deel bezoekers van buiten de commune is. Door de coronamaatregelen mogen er nu alleen drie mensen van de commune aanwezig zijn bij de avondmeditatie. Bij de dynamische meditatie, waarbij er onder andere geschreeuwd en gehuild wordt, mag er maar één iemand van de commune in de meditatieruimte zijn. Ondanks de maatregelen hebben twee bewoners corona gehad.
‘Sommige bezoekers balen dat ze niet kunnen komen. Zij blijven bellen om te vragen wanneer het weer kan,’ zegt Tarangita (67), die al dertig jaar in de commune woont en zesendertig jaar ‘bij Osho’ is, in haar kamer. Haar grote kamer bevindt zich op een paar meter afstand van de meditatieruimte. Op verschillende plekken staan boeken en foto’s van Osho. Vanavond verzamelen enkele bewoners zich hier voor het avondeten. De communekat Swabbe loopt af en toe naar binnen voor aandacht.
Pathika (69), die pas een jaar in de commune woont maar al veertig jaar ‘bij Osho’ is, mist ook het mediteren in een groep. ‘Mediteren is het enige ding waardoor je vrijer wordt als je dat met elkaar doet, omdat je dan samen een groter energieveld van vrijheid creëert,’ zegt ze. ‘Alle andere dingen maken je minder vrij als je die in een groep doet, omdat daar normen en waarden aan verbonden zijn waardoor je jezelf al gauw gaat aanpassen.’
Beslissen over hoe iedereen in de commune moet omgaan met de coronamaatregelen leidde in het begin soms tot grote confrontaties tussen bewoners. Maar ook hierbij hielpen Osho’s meditatietechnieken. ‘Les nummer één van Osho is dat je zelf verantwoordelijk bent voor wat je voelt en doet,’ zegt Pathika. ‘Dus na een confrontatie kijken wij aan de hand van meditatie naar wat er in onszelf gebeurt, zodat we onze gevoelens niet meer op anderen projecteren.’
Ook Osho’s idee van ‘leven in het nu’ hielp bij de confrontaties. Pathika: ‘Doordat mensen hier in het moment leven, blijven ze minder lang in problemen hangen. Na een confrontatie komt er weer een moment dat je alles nieuw kunt zien. Dat komt ook door de dynamische meditaties waarin je al je gevoelens kan uiten. Na zo’n meditatie ben je weer leeg. Het is fantastisch om op een plek te wonen waar dit mogelijk is.’