AMSTERDAM – De Amsterdamse politiek zit vol jargon, gaat snel en lijkt soms ondoorgrondelijk. Hoe begrijp je als Amsterdammer wat er speelt? ‘De echte besluiten worden buiten de raadszaal genomen.’
Wie het stadhuis binnenwandelt, komt terecht in het hart van de Amsterdamse politiek. Tijdens de raadsvergadering beslissen raadsleden over de toekomst van de stad Amsterdam: over autoluwe straten, krakers, openbaar vervoer of het vuurwerkverbod. En: iedereen mag komen kijken.
‘Toch is het voor de gemiddelde Amsterdammer vaak niet te volgen’, zegt oud-PvdA-raadslid Anne Graumans. ‘Het is té technisch. Raadsleden proberen collega’s te laten struikelen op ingewikkelde details.’
‘Er wordt geen rekening gehouden met mensen die het vergadercircus niet kennen’, beaamt Ruben Koops, politiek journalist voor het Parool. ‘Er is veel te bespreken en weinig tijd.’ Wie de raad wil leren begrijpen, moet er tijd doorbrengen, denkt Koops. ‘Met de raadsagenda bij de hand kom je een heel eind.’ Daarin staan de stukken die worden besproken tijdens een vergadering.
Een kijkje nemen in de raadszaal? Klik door de 360-foto’s om alles te bekijken. De tekst gaat door onder de foto.
In de Amsterdamse raad zitten 45 raadsleden. Zij dienen moties en amendementen in en stemmen over voorstellen. Een termijn in de Amsterdamse raad duurt vier jaar. ‘Raadslid zijn is parttime werk’, legt raadsvoorlichter Eelco Corveleijn uit. ‘De meeste raadsleden hebben er een tweede baan naast.’
Tegenover de raadsleden zitten acht wethouders van de coalitiepartijen GroenLinks, D66, PvdA en SP. Zij vormen het dagelijks bestuur van de gemeente, samen met burgemeester Halsema, die de vergadering leidt en voorzitter van de gemeenteraad is. ‘Maar er zijn ook bodes, ambtenaren en journalisten in de zaal’, zegt Corveleijn. ‘Iedereen heeft zijn eigen rol.’
Goed contact
Al acht jaar zit journalist Koops twee dagen per week op de perstribune van de raadsvergadering of een raadscommissie. Koops: ‘Die raadscommissies zijn inhoudelijke vergaderingen waarin gespecialiseerde raadsleden agendapunten behandelen. Door mijn gezicht te laten zien, weten raadsleden dat ik betrokken ben. Dat helpt bij het vinden van nieuws.’ De meeste raadsleden spreekt hij regelmatig. ‘Op een nieuwjaarsreceptie, een borrel of een barbecue. Met de prominentere raadsleden WhatsApp ik soms. Dat gaat voor 90 procent over de inhoud. Maar je vraagt ook hoe het met iemands kind gaat.’
‘Essentieel’, noemt hij die contacten. ‘Zo kom ik aan primeurtjes, of belangrijke achtergrondinformatie. Dan blijkt dat een raadslid achter de schermen niet achter een beslissing staat, maar na een lange discussie gezwicht is.’ Raadsvoorlichter Corveleijn beaamt dat: ‘De perstribune, dat is echt een verkoopmarkt. Raadsleden proberen daar hun onderwerpen in de media te krijgen.’
VoorbereidingVoor wie een kijkje wil komen nemen bij de vergadering, heeft raadsvoorlichter Corveleijn een aantal tips. ‘Kijk van tevoren de raadsagenda door, zo weet je precies welke onderwerpen op de planning staan.’ Ook belangrijk: wees op tijd. ‘In het begin van de vergadering wordt de definitieve agenda besproken. Soms gooit de raad de volgorde om.’ Wie alsnog de draad kwijt raakt, kan het beste burgemeester Halsema volgen, zegt Corveleijn. ‘Zij vat bijna altijd samen wat besproken is. Bovendien praten alle raadsleden via haar.’ Ook het stemmen gaat via de burgemeester. |
Ook raadsleden lopen tijdens de vergadering geregeld bij elkaar langs. ‘Heel vaak gaan die onderonsjes over moties’, zegt Corveleijn. ‘Dan vragen ze elkaar: steun je dit onderwerp? Of zullen we samen zorgen dat dat punt er niet er niet doorheen komt?’ Het bouwen van goede relaties is daarvoor belangrijk. ‘In de koffiekamer is het gezellig, daar netwerken de raadsleden met elkaar.’
In de raadszaal is de sfeer vaak minder gemoedelijk. Vorige maand stapte GroenLinks-raadslid Deniz Karaman nog af vanwege de ‘harde sfeer’ in de raad. ‘Het gaat er soms hard aan toe’, beaamt oud-PvdA-raadslid Anne Graumans, die van 2006 tot 2010 in de raad zat. ‘Raadsleden kunnen flink ‘zuigen’, dan vragen ze eindeloos door of beschuldigen ze wethouders van liegen. Vaak dacht ik: ‘is dit nu nodig, jongens?’’
Toneelstukje
Hoe belangrijk de vergadering ook is, toeschouwers zullen nooit alles meekrijgen vanaf de publieke tribune. Koops: ‘De echte besluiten worden vaak al op maandag gemaakt. Dan hebben partijen hun wekelijkse overleg waar de interne standpunten worden bepaald.’ Dat dat overleg geheim is, vindt hij jammer. ‘Het is bijvoorbeeld bekend dat de partijen in de coalitie veel discussie hebben over het nieuwe coffeeshopbeleid. Maar in de raadsvergadering zie je daar weinig van terug.’
De raadsvergadering is vaak vooral voor de show
Oud-PvdA-raadslid Anne Graumans
Ook de bijna-wekelijkse commissievergaderingen zijn volgens oud-raadslid Graumans vaak interessanter dan de raadsvergadering. Die zijn wel openbaar. ‘Daar voeren politici inhoudelijke discussies’, zegt ze. ‘Wat je hoort in de vergadering, is vaak een herhaling daarvan, voor de show.’
Burgers kunnen tijdens de raad inspreken, maar dat is volgens Koops niet echt zinvol. ‘Als inwoner mag je tijdens de vergadering drie minuten je zegje doen. Maar daar schiet bijna niemand iets mee op.’ Je kunt beter naar een fractie toestappen, denkt hij. ‘Wil je bijvoorbeeld iets met sociale woningbouw, ga dan naar de SP. Of ga als ondernemer naar de VVD met je probleem.’ Oud-raadslid Graumans beaamt dat. ‘Zij zullen achter de schermen je probleem graag oppakken. Maar tijdens de raadsvergadering willen politici de stad laten zien waar ze voor staan. Daar is de politiek vooral een toneelstukje.’