AMSTERDAM – 15 februari is de dag van de betaalde liefde. Deze dag is bedoeld om de rechten van sekswerkers te vieren. NAP Nieuws onderzoekt in twee artikelen hoe het er met deze rechten voorstaat. Vandaag: de weerstand tegen de nieuwe Wet regulering sekswerk.
Het is donderdag 31 oktober 2019. Een groep van ongeveer dertig mensen paradeert in kleurrijke outfits door de straten van Amsterdam. Voorop loopt een vrouw verkleed als sneeuwwitje. Ze prikt met een rode paraplu in de leegte boven haar hoofd. ‘My body, my business’, schreeuwt ze. ‘My body, my business’, roepen de mensen die achter haar lopen haar na.
Deze optocht was bedoeld als demonstratie tegen de nieuwe Wet regulering sekswerk. Een wetsvoorstel dat Anneke Broekers-Knol, staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, in het najaar van 2019 presenteerde. Bij de invoering ervan moeten sekswerkers een vergunning aanvragen om hun werk te kunnen doen. Wie dat niet doet, is in overtreding. Geregistreerde prostituees zouden daarbij met een registratienummer in een lijst van de overheid komen te staan waar potentiële klanten hun status zouden kunnen checken. Het bezoeken van een niet geregistreerde sekswerker is in het nieuwe systeem strafbaar.
Het kabinet wil met het voorstel voor een scherpe scheiding tussen legale en illegale prostitutie zorgen. ‘Hierdoor wordt het mogelijk om effectiever toezicht te houden en regelgeving te handhaven’, vertelt Steffart Buijs, woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Volgens Buijs zijn sekswerkers in het huidige systeem kwetsbaar voor uitbuiting en is niet iedereen in de branche in staat om te werken zonder gezondheidsrisico’s. ‘Niets doen is geen optie’, zegt de woordvoerder.
Privacy
‘Ik snap de behoefte van de politiek en de samenleving om beter zicht te krijgen op prostitutie in Nederland’, vertelt Heleen Driessen aan de telefoon. Driessen is sinds 2014 de vertrouwenspersoon voor sekswerkers in Amsterdam. ‘Het probleem is alleen dat sekswerkers niet bekend willen staan als dusdanig in een systeem. Voornamelijk vanwege het stigma dat nog altijd op het beroep rust.’ De Wet regulering sekswerk is direct in strijd met dit verlangen naar anonimiteit. ‘Ik denk dat niemand zich eraan gaat houden. Wat ervoor zorgt dat veel sekswerkers zich gedwongen voelen de wet te overtreden’, zegt Driessen.
Naast Driessen spraken andere belangenorganisaties zich bij de internetconsultatie van het wetsvoorstel uit tegen de plannen van het kabinet. Bij een internetconsultatie krijgen burgers, bedrijven en organisaties de mogelijkheid om online te reageren op een wetsvoorstel. Het Prostitutie & Gezondheidscentrum, ook wel bekend als P&G292, liet weten weinig te zien in het voorstel. Net als Driessen verwacht de organisatie dat sekswerkers zich uit angst voor verlies van privacy niet zullen laten registreren. Omdat deze groep vervolgens in overtreding is, zal zij ook minder goed te bereiken zijn voor zorginstanties als het P&G292. Met juist grotere gezondheidsrisico’s voor sekswerkers als gevolg. Ook vermeldt P&G292 in haar reactie dat sekswerkers die geen vergunning willen of kunnen aanvragen, niet meer beschermd worden door de wet. Iets wat hen juist kwetsbaarder maakt voor uitbuiting.
Persoonlijk verzorger
Niet alleen de kant van de sekswerkers liet zich horen. Op de internetconsultatie van het wetsvoorstel, die op 15 december sloot, kwamen in totaal 360 reacties binnen. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Raad van de rechtspraak hebben bezwaren op de uitvoerbaarheid en de effectiviteit van de Wet regulering sekswerk. Het ministerie van Justitie en Veiligheid is momenteel bezig met het verwerken en evalueren van alle reacties laat woordvoerder Buijs weten. Het is nog niet duidelijk of er aanpassingen zullen worden gedaan aan het voorstel.
Wat zou volgens sekswerkers wel helpen om uitbuiting tegen te gaan? Vertrouwensvrouw Driessen denkt dat een soepeler beleid tegenover het werken vanuit huis een oplossing kan bieden. ‘Ik denk dat veel mensen uit de branche zich dan ook best willen registreren, maar niet als sekswerker. Een noemer als persoonlijk verzorger, of iets in die trant, zou beter zijn.’
Dit was deel twee van de serie over de rechten van sekswerkers. Op 15 februari verscheen deel één: de spanning tussen legaliteit en stigma.