AMSTERDAM – Sinds de ontdekking van loden leidingen in Amsterdam-Noord afgelopen oktober maken inwoners van het stadsdeel zich zorgen over de kwaliteit van hun drinkwater. Woningcorporaties laten watertests uitvoeren die zijn goedgekeurd door keuringsinstituut Kiwa, maar doordat resultaten bij een aantal huizen lager uitvielen dan de tests van een particulier testbedrijf, zijn inwoners wantrouwig. Als alternatief kiezen ze steeds vaker voor een ongecertificeerde thuistest.
‘Laat maar zien, Griet,’ roept Belinda Kroes (53) naar haar grijze kitten die naast een wit waterbakje staat. ‘Je kunt iets heel speciaals.’ Na aandringen steekt Griet gehoorzaam haar rechtervoorpoot in het water, en schept het naar haar snuit. Het water komt uit een plastic fles die naast de bank staat. Belinda wil haar katten geen kraanwater meer geven. Ze is bang dat er lood in zit.
Belinda woont samen met haar dochter Paloma (21) en zes katten in een sociale huurwoning in Floradorp. Sinds vanmorgen weet Paloma dat ze zwanger is van haar vriend Brian. ‘Ik drink al een maand het water niet meer, ik heb gehoord dat vrouwen van lood miskramen krijgen.’
Belinda huurt haar huis bij woningcorporatie Ymere. Toen een buurman eind vorig jaar vermoedde dat hij nog loden leidingen had, begon ze zelf ook te twijfelen. Belinda moet nog een afspraak maken met Ymere voor een officiële test, maar ze vertrouwt hun meetmethode niet. Ook al moeten woningcorporaties onafhankelijke testbedrijven met een keurmerk inhuren. ‘Ik weet dat Ymere test door de kraan eerst twee minuten te laten lopen. Die truc ga ik natuurlijk niet uithalen. Ik wil bij wijze van spreken de eerste druppel testen.’ Daarom kiest ze ervoor een thuistest te doen. Een zware-metalentest die ze online heeft besteld en die ze zelf uitvoert met een reageerbuisje, een pipet en reactievloeistof.
Brian filmt het met zijn telefoon, ‘voor het geval het tot een zaak komt.’ Belinda vult een drinkglas met water. ‘Het eerste water van de dag,’ zegt ze tegen de camera. Ze schudt de reactievloeistof uit de testkit totdat die groen wordt. Met een plastic pipetje voegt ze het kraanwater uit het glas eraan toe. Na twintig minuten kan ze het resultaat zien.
| Webwinkel Mani Vivendi is de grootste leverancier van thuistests in Nederland. Sinds oktober vorig jaar verkoopt het bedrijf honderd keer zo veel loodtests en tien keer zo veel zware metalen tests, zegt eigenaar Kees Kielen. De webwinkel heeft een wachtlijst van 300 bestellingen, omdat ze niet snel genoeg aan de grote vraag kunnen voldoen. Vrijwel alle bestellingen gaan naar Amsterdam. |
Valse test
Loek de Rijk heeft zijn eigen gecertificeerde watertestbedrijf. Hij neemt door heel Nederland monsters af, die vervolgens in een lab van waterbedrijf Vitens worden getest. De laatste paar maanden komt hij vooral op uitnodiging van woningcorporaties in Amsterdam-Noord, bij mensen thuis die zich zorgen maken. ‘De kracht van sociale media: mensen worden toch een beetje gek in de kop.’
Hij probeert ze gerust te stellen. ‘Ik leg uit dat we altijd eerst een halve liter water laten doorlopen.’ Het begin van de leiding is van koper of kunststof, niet van lood. Als je de eerste halve liter meet, zit er minder lood in, doordat dat water in koper- of kunststofleidingen heeft gezeten. ‘Het is een valse test. Door dat uit te leggen, laat ik de mensen zien dat ik niet manipuleer.’
Dat inwoners van Amsterdam-Noord uit wantrouwen tegenover hun woningcorporatie kiezen voor een thuistest, begrijpt hij niet. ‘Een testlab kost miljoenen. Zo zorgvuldig kun je met een thuistest van 30 euro niet meten. Andere metalen verstoren het testresultaat.’
Nel
Belinda had op de radio gehoord over de onbetrouwbaarheid van thuistests. ‘Voor mij is het een aanleiding voor verder onderzoek, een begin.’ Als ze na twintig minuten haar monster bekijkt, ziet ze in de olieachtige vloeistof in de reageerbuis deeltjes met een roestige kleur drijven: lood, volgens de bijbehorende kleurenkaart. ‘Zie je, er zit wel degelijk lood in het water.’
Meteen loopt Belinda naar de buurvrouw. Ook Nel maakt zich zorgen. ‘De thuistest is beter dan die onbetrouwbare test van Ymere’, zegt Belinda. ‘Zij laten de kraan eerst lopen. Ik bestel er vanmiddag een voor je.’
