AMSTERDAM – In de rubriek Verloren Amsterdam zoomen we dagelijks in op stukjes Amsterdam die dreigen te verdwijnen of inmiddels tot de historie behoren. Vandaag: een laatste bezoek aan de iconische gekleurde containers op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord.
Buiten wisselen regen en zon elkaar in rap tempo af. Het is in zekere zin kenmerkend voor de huidige staat van het gebied rondom de NDSM-werf. Jarenlang werd dit grotendeels onontdekte deel van Amsterdam letterlijk gekleurd door zo’n vierhonderd containerwoningen. In 2004 werden ze in eerste instantie voor vijf jaar geplaatst, vooral bedoeld om de hoge woningnood onder studenten in de hoofdstad tegen te gaan. De containerwoningen zouden het uiteindelijk ruim vijftien jaar volhouden.
Maar het tijdperk van het complex is nu definitief ten einde. Op deze januariochtend is een begin gemaakt met de definitieve verwijdering van de containers. Van de bewoners is sinds eind december geen spoor meer te bekennen. Een eenzaam wapperend gordijntje is het laatste relikwie dat herinnert aan leven.
Majestueuze nieuwbouw
Zelf betrad ik het walhalla der studentencontainers begin 2018, als volbloed import-Amsterdammer. Ik behoorde tot de laatste generatie die zich tot de gelukkige bewoners mocht rekenen. Ik verliet mijn veilige studentenhuis in een Utrechtse buitenwijk voor de rauwere omgeving van de NDSM-werf. De omgeving werd niet langer gekleurd door kekke bakfietsen, maar door aangrenzende containers die ooit rood, oranje, wit en blauw schenen te kleuren. Restaurants, cafés of supermarkten waren er nauwelijks, maar het gebrek daaraan had z’n charme. Op het terrein leefden studenten en statushouders dwars door elkaar. Ruimte voor verbroedering was er op het aangrenzende voetbalveldje. Boomstammen fungeerden als geïmproviseerde bankjes.
Vandaag steken de mat gekleurde woningen schril en eenzaam af tegen de bijna majestueuze bouwwerken op de achtergrond. De containers gaan plaatsmaken voor nieuwbouw, nieuwbouw en nog eens nieuwbouw. Luxe appartementen met uitzicht op het IJ. De gemiddelde vraagprijs: zes ton. Een behoorlijk verschil met de driehonderd grijpstuivers die wij studenten maandelijks moesten aftikken. Maar de stad barst uit zijn voegen, en het NDSM-gebied heeft net dat ene aspect wat de rest van de stad ontbeert: ruimte.
Onvolmaakte leefbaarheid
Zo’n ‘afscheid’ op een grauwe dinsdagochtend doet onvermijdelijk terugdenken aan de (inmiddels) goede oude tijd. Je zou je bijna een verbitterde boomer wanen die mijmert dat de stad niet meer is wat het ooit was.
Het is ook heus niet zo dat het alleen maar wonderschone romantiek was. Integendeel zelfs. De containers waren matig geïsoleerd, niet echt geluidsdicht, en na een vakantie van een paar weken was de schimmel vaak al hardnekkig doorgedrongen tot de donkerste hoekjes van de woonruimte.
Toch wekt een laatste blik op het verlaten terrein heel voorzichtig een vleugje melancholie op. Het waren dan misschien wel afgelegen schimmelcontainers, maar wel ‘mijn’ afgelegen schimmelcontainers. Het was er zeer prettig wonen, en misschien wel de goedkoopste kamer met uitzicht op het IJ. Maar in een stad die zoveel kunstmatige mooiheid aan het creëren is met luxueuze appartementen, is nu eenmaal geen plaats meer voor onvolmaakte leefbaarheid.
Vandaar dat de verwijdering van die vermaledijde containers mij vandaag tóch vervult met enige weemoed. De rauwe randjes van de NDSM-werf maken langzaam plaats voor de gentrificatie die de stad steeds verder in zijn greep neemt. Op www.wonenopndsm.nl wordt het gebied nu aangeprezen als ‘district voor stadspioniers in het nieuwe Amsterdam’.
Over vijf jaar zal het op deze plek bruisen als nooit tevoren, vol met ‘culturele hotspots’, hippe restaurants en misschien zelfs wel een foodkraampje hier en daar. Voor studenten en statushouders is op die locatie geen plek meer. Zij wijken uit naar beter geïsoleerde appartementen even verderop, of naar andere (uit-)hoeken van de stad.
Niets mis mee natuurlijk, maar Amsterdam verliest vandaag toch vooral een stukje schitterende lelijkheid.