AMSTERDAM – Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in de zalen van de vier grootste Amsterdamse kunstmusea. Dat blijkt uit onderzoek van NAP Nieuws. Proberen musea dit te veranderen?
Wie naar de tentoonstelling Italiaanse Tekeningen in het Rijksmuseum gaat, ziet 41 prenten en tekeningen gemaakt door mannen. In de zes tijdelijke tentoonstellingen in het Stedelijk Museum zijn 76 van de 909 werken gemaakt door een vrouw.
NAP Nieuws onderzocht het aantal werken gemaakt door vrouwen in de tijdelijke kunsttentoonstellingen in het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum, het Van Gogh en de Hermitage. Momenteel zijn vrouwelijke kunstenaars in die tentoonstellingen ondervertegenwoordigd of zelfs afwezig.
In het Van Gogh hangt momenteel geen werk van vrouwelijke kunstenaars in de ruimtes voor tijdelijke tentoonstellingen. Dat verandert op 21 februari. Dan zullen er in de tentoonstelling In the Picture 13 portretten gemaakt door vrouwen te zien zijn.
De Hermitage stelt in de tijdelijke collectie het werk van één vrouwelijke kunstenaar tentoon: Milette Raas. Haar foto’s zijn onderdeel van de tentoonstelling Hollandse Meesters Her-Zien, samengesteld door het Amsterdam Museum. Omdat NAP Nieuws alleen naar de tijdelijke kunsttentoonstellingen keek, is de tentoonstelling Juwelen! niet meegenomen.
Collecties
Dat vrouwen in de Amsterdamse musea zijn ondervertegenwoordigd, is te verklaren. ‘In het Van Gogh Museum is het vertrekpunt van het grootste deel van de tentoonstellingen natuurlijk Vincent van Gogh,’ zegt persvoorlichter Milou Bollen. ‘Ook zijn grote voorbeelden en kunstenaarsvrienden waren mannen. Daar komen we niet onderuit.’
Madeline van Vliet, de woordvoerder van de Hermitage, legt uit dat het museum bij het samenstellen van tijdelijke tentoonstellingen kunst leent uit de collectie van de Hermitage in Sint Petersburg. ‘Die collectie bestaat voornamelijk uit werken van mannelijke kunstenaars,’ zegt Van Vliet.
Ook de collectie van het Stedelijk Museum bestaat grotendeels uit kunst gemaakt door mannen. ‘Naast de kunst die in bruikleen is, putten we voor de tijdelijke tentoonstellingen uit onze eigen collectie,’ legt Hahury uit. Omdat dit een collectie is die sinds de oprichting van het museum eind 19de eeuw is opgebouwd, duurt het volgens Hahury nog wel even voordat het percentage kunst dat gemaakt is door vrouwen omhoog gaat.
Aandacht voor vrouwen
De musea hebben naar eigen zeggen wel aandacht voor vrouwelijke kunstenaars. Volgens Hahury is het Stedelijk Museum actief bezig om het percentage vrouwen in de volledige collectie omhoog te krijgen. ‘In ons huidige aankoopbeleid focussen we op het kopen van vrouwelijke kunstenaars en kunstenaars van kleur,’ zegt Hahury.
Ook het Van Gogh wil meer werk van vrouwelijke kunstenaars opnemen in de collectie. ‘Het Van Gogh Museum besteedt in toenemende mate aandacht aan de belangrijke rol van de vrouw in de kunstgeschiedenis,’ zegt Bollen. ‘Zo is de collectie van het museum uitgebreid met werk van vrouwelijke impressionisten Berthe Morisot en Gabriele Münter.’
Elles Kamphuis, persvoorlichter van het Rijksmuseum, laat in een e-mail weten dat het museum het aantal vrouwelijke werken in kaart wil brengen om ’te bepalen waar versterking mogelijk is.’ Kamphuis benadrukt dat het museum hierbij niet alleen op vrouwelijke kunstenaars let, maar ook op vrouwelijke verhalen. ‘We zijn immers ook een historisch museum.’
Omdat de Amsterdamse Hermitage kunst uit de Russische collectie leent, kan het museum volgens Van Vliet geen inkoopbeleid hanteren waarbij er meer vrouwelijke werken worden ingekocht. ‘Maar dat betekent niet dat we er niet mee bezig zijn,’ zegt Van Vliet. ‘In de tentoonstelling Classic Beauties die tot 13 januari in de Hermitage te zien was, hebben we het werk van Angelika Kauffmann uitgelicht. Haar kunst was in de achttiende eeuw ongekend populair in Europa.’