AMSTERDAM – Voor de Rechtbank Amsterdam demonstreerden maandag tolken en vertalers. Ze eisen onder andere een hoger loon en zijn tegen de komst van een commerciële bemiddelaar.
Literair vertalers zijn ze niet, maar inventief zijn ze wel. ‘Tolken zwijgen in alle talen’ staat op een bordje, ‘beëdigd en beledigd’ staat op een ander. Enkele tientallen tolken en vertalers staan vandaag voor de Rechtbank Amsterdam. Ze werken daar elke dag als tolk in rechtszaken, maar vandaag protesteren ze tegen beleid van minister Grapperhaus. Daarnaast gaat een landelijke staking van start.
‘De minister maakt meerdere grote fouten’, zegt Ani Getcheva. Ze is tolk in het Bulgaars, en woordvoerder van de Actiegroep Registertolken en -vertalers. ‘Hij stelt het landelijk register voor tolken en vertalers open voor mensen met een lager taalniveau. Daarnaast is Grapperhaus van plan om een commerciële bemiddelaar aan te stellen, door wie wij dan worden ingehuurd. Zij zullen een winstmarge inhouden op het uurtarief. Daar komt nog eens bij dat het uurtarief voor tolken dit jaar is ingesteld op 43 euro. Als zzp’ers zouden wij zelf ons loon moeten kunnen bepalen, maar dat wordt ons ontnomen.’
Ze willen vooral erkenning voor hun vak, zo klinkt het meermaals. Waar tolken eerst een taalbeheersing op C1-niveau moesten hebben, wordt dat nu verlaagd naar B2-niveau. Goede tolken zijn belangrijk voor een soepele rechtsgang, bijvoorbeeld bij asielprocedures. De maatregel voelt als een gebrek aan waardering voor de beëdigde tolken, en hun rol in de rechtspraak.
Dat vindt ook Gamal Ahmed, vertaler en gerechtstolk Arabisch. Hij wil respect en waardering voor het vak. In concrete termen betekent dat onder andere een hoger loon. ‘Ons loon is sinds 1981 niet geïndexeerd aan inflatie. Onze lonen zijn daarmee dus lager geworden. We worden gewoon uitgemolken’, zegt Ahmed.
Ahmed werkt al twintig jaar, en heeft daarvoor een opleiding gedaan. Daar komt nog bij dat hij elke vijf jaar extra opleiding moet volgen om aan het werk te kunnen blijven. Die scholing hebben de vertalers die zijn werk nu ook mogen doen nooit gehad. En dan heb je ook nog die bemiddelaars. ‘Bemiddelaars gaan verdienen, wij moeten geld gaan neerleggen. We moeten om de vijf jaar betalen voor extra studie, en dat kunnen we op een gegeven moment niet meer betalen. Dan ben ik genoodzaakt iets ander te gaan doen.’
‘Aangezien de rol van tolken en vertalers cruciaal is voor de overheid, is er ons alles aan gelegen om de kwaliteit van deze beroepsgroep op het hoogst mogelijke niveau te waarborgen en de contacten met deze beroepsgroep goed en constructief voort te zetten’, reageert een woordvoerder van het ministerie Justitie en Veiligheid (J&V). Door alle tolken met een taalniveau van B2 op te nemen, kunnen afnemers uit een grotere groep putten. ‘Deze nieuwe groep B2-tolken dient afgezien van het taalvaardigheidsniveau aan dezelfde kwaliteits- en integriteitseisen te voldoen als de C1-tolken.’
Lienke Tegelberg, meer dan 25 jaar tolk Frans, houdt een rood bordje vast. Het is de kleur waarin vele andere demonstranten vandaag zijn gekleed. ‘Vertalers en tolken luiden de noodklok’, staat erop geschreven. ‘We zijn niet zo van het actie voeren, maar de grenzen zijn nu ruimschoots overschreden’, zegt ze. De grootste fout van Grapperhaus? ‘Hij gaat niet in gesprek met de juiste mensen in gesprek. Hij praat met bemiddelingsbureaus, die onze belangen niet echt behartigen. Hij moet praten met mensen die het werk doen.’
Met woordvoerder Getcheva heeft Grapperhaus ook niet gesproken, en dat wil ze wel graag. ‘Maar wel een gelijkwaardige dialoog, waarin wij als gelijke partner worden gezien.’ De demonstratie bij de Rechtbank Amsterdam van vandaag was nog maar een begin om dat te bereiken. Komende week zijn Rotterdam, Den Bosch en Den Haag nog aan de beurt. Het ene moment zullen ze leuzen roepen, en soms symbolisch zwijgen. In alle talen.