AMSTERDAM – Op 15 maart staken leraren uit het hele onderwijs voor salarisverhoging en een verlaging van de werkdruk. In aanloop naar deze actiedag spreken we met Amsterdamse leraren over hun redenen om naar Den Haag af te reizen. Deze week: Rens Bod, hoogleraar Computational & Digital Humanities aan de UvA en initiatiefnemer van WOinActie. ‘Ik ben niet iemand die houdt van staken. Ik vind het ook jammer dat het moet, maar het kan niet anders.’
Sinds de presentatie van het regeerakkoord in 2017 strijdt Rens Bod (52) voor beter onderwijs. ‘Toen er wéér een bezuiniging werd aangekondigd, dit keer van 183 miljoen euro per jaar, knapte er iets in mij. Sinds ik zelf begon met studeren in 1984, is er alleen maar bezuinigd op het wetenschappelijk onderwijs. Ik kon het niet langer accepteren. Ik moest iets doen.’
In navolging van docenten in het basisonderwijs (PO in Actie) en het middelbaar onderwijs (VO in Actie) richtte Bod een actiegroep op voor wetenschappelijk medewerkers en universiteitsstudenten: WO in Actie. In september 2018 werd een actieweek gehouden waarbij colleges werden gegeven in de open lucht. ‘Door buiten les te geven, hoopten we de aandacht te vestigen op de vaak uitpuilende collegezalen.’ In december volgde een demonstratie in Den Haag. Op dat protest kwamen tweeduizend man uit het wetenschappelijk onderwijs af.
‘Voor de staking in maart verwacht ik minstens het dubbele’, zegt Bod. ‘En dan komen de stakers uit de andere onderwijslagen daar natuurlijk nog bovenop. Ik denk dat er tienduizenden mensen op het Malieveld komen te staan. Dat gaat indruk maken, dat kan niet anders.’
Meer docenten
Naast het schrappen van de bezuinigingen wil Bod dat er meer docenten worden aangesteld. ‘Er zijn zo weinig docenten voor zo veel studenten, dat is absurd. We kunnen studenten niet meer bieden waar ze wél recht op hebben: kwalitatief onderwijs.’
Volgens de hoogleraar moeten docenten steeds harder werken voor hetzelfde geld. ‘Er wordt stelselmatig bezuinigd. Per student krijgen universiteiten minder geld. Dat bedrag is zo laag geworden dat docenten in feite geen tijd meer hebben om onderzoeksgedreven onderwijs te geven, op topniveau onderzoek te doen én studenten te begeleiden’, legt Bod uit.
We kunnen studenten niet meer bieden waar ze wél recht op hebben
Rens Bod
Uit een onderzoek van wetenschapsvakbond VAWO en de FNV blijkt dat bijna zeventig procent van het personeel op universiteiten de werkdruk als hoog tot zeer hoog beoordeelt. Zestig procent zegt lichamelijke of psychische klachten te hebben ervaren door te hoge werkdruk. ‘Collega’s om me heen proberen zichzelf uit alle macht op de been te houden. Het gevolg is dat ze massaal uitvallen door burn-outs.’
Tekst gaat verder onder de foto
Tentamenweek
Bod is optimistisch over de mogelijke gevolgen van de actie in maart. ‘Het is de eerste keer in de Nederlandse geschiedenis dat alle onderwijslagen gaan staken, dus ik verwacht dat we dit keer een goede kans maken. De timing is perfect, want de Provinciale Statenverkiezingen volgen een paar dagen na de staking. Het onderwerp staat hoog op de politieke agenda. Daarnaast hebben we met WO in Actie inmiddels ook een enorme naamsbekendheid gecreëerd. We worden gesteund door universiteiten, studentenorganisaties en vakbonden.’
Mocht de actie op 15 maart toch zonder gevolg blijven, dan zou dat volgens Bod een ‘enorme teleurstelling’ zijn. ‘Dan gaan we zwaardere acties aankondigen. Langere stakingen bijvoorbeeld, of het werk neerleggen tijdens een tentamenweek. Dat is natuurlijk heel vervelend voor studenten, maar zo’n actie is wel effectief. Laten we hopen dat het niet nodig zal zijn.’