AMSTERDAM – Nederlandse melkveehouders moeten blijven investeren om hun bedrijf draaiende te houden. Wij vragen boer Adrie Spelt (33) uit Amsterdam-Noord hoe dat bij hem gaat.
Iets boven Amsterdam-Noord melkt Adrie Spelt elke dag 115 koeien. Melkveehouders zoals hij produceren meer melk dan ooit tevoren – maar dat wil niet zeggen dat ze ook meer verdienen.
(Tekst loopt door na video)
Investeringen
‘In de tijd van mijn vader kon je het nog verdienen met hard werken,’ zegt Spelt in de video. ‘Nu moet je vooral heel goed nadenken.’
Dat het werk van de melkveehouder ingewikkelder is geworden, heeft een aantal oorzaken. Allereerst de afschaffing van het Europese melkquotum. Sinds dat quotum in 2015 verdween, kunnen Nederlandse boeren net zoveel melk produceren als ze willen. De totale melkproductie schoot scherp omhoog, van 11.8 miljard liter melk in 2011 naar 14.3 miljard liter melk in 2016.
Dat leidde tot hogere omzet voor boeren, maar ook hogere productiekosten. Om meer melk te produceren, moet de boer investeren in grotere stallen en melkrobots. Essentiële middelen zoals diervoeder en aardgas zijn daarnaast alleen maar duurder geworden sinds 1995.
Hierdoor vertaalt de hogere omzet zich niet automatisch naar meer winst. Dat is ook te zien in landelijke cijfers over de landbouw. Tussen 1995 en 2018 steeg de productie van Nederlandse boeren met 25%, maar liepen hun inkomsten terug met 5% (bron: CBS).
Tussen 1995 en 2018 steeg de productie van Nederlandse boeren met 25%, maar liepen hun inkomsten terug met 5%
Bron: CBS
Fosfaat
Daar komt ook nog een andere uitdaging bij: een milieuwet uit 2017 waardoor veel boeren hun aantal koeien moeten terugbrengen.
Sinds 2015 hebben Nederlandse boeren gemiddeld meer koeien. Koeienpoep bevat fosfaat, wat in grote hoeveelheden schadelijk is voor het milieu. Daarom stelde de overheid in 2017 het fosfaatreductieplan in, wat de mestproductie per boer beperkt. Om aan het plan te voldoen, worden boeren vaak genoodzaak hun veestapel kleiner te maken.
Een melkveehouder verdient geld met het melken van een koe, niet met het slachten: de opbrengsten van slacht zijn te verwaarlozen in vergelijking met de opbrengsten van melk.
Met minder koeien gaat het ook moeilijker worden om dezelfde intensieve melkproductie vol te houden. Dat maakt de toekomst onzeker op het gebied van inkomsten. ‘De marges worden dunner,’ zegt Spelt dan ook in de video.
Camera en montage: Josia Brüggen
Productie en tekst: Flora Woudstra Hablé