AMSTERDAM – Het Museum of Illusions op de Wallen moet dicht. Volgens het stadsdeel Amsterdam-Centrum is het eigenlijk een toeristenattractie, en dus in strijd met het bestemmingsplan.
Grijnzende toeristen banen zich een weg door de Wallen. In de gracht dobbert een eiland van afval. Wie te diep inademt, krijgt een penetrante wietlucht binnen.
Bezoekers kunnen hier acht museums bezoeken. Althans, acht plekken die zich museum noemen. Je vindt hier geen Van Gogh of Rembrandt – maar wel het Erotisch Museum, het Marihuanamuseum, en het Museum of Illusions. Die laatste moet dicht. Binnen vinden bezoekers namelijk alleen een aantal muurschilderingen van Amsterdam, waar zij selfies en foto’s mee kunnen maken.
Overtreding
‘Een redelijk evident voorbeeld van een overtreding,’ zegt een woordvoerder van het stadsdeel Centrum. ‘Dit museum omschrijft zichzelf als one of the best attractions for children and adults in the heart of Amsterdam, dus het richt zich duidelijk vooral op toeristen en dagjesmensen.’
Nog nooit eerder sloot het stadsdeel een attractie omdat het in strijd was met het bestemmingsplan, zegt de woordvoerder. De gemeente zal niet ingrijpen bij andere musea op de Wallen, want het bestemmingsplan geldt pas sinds oktober 2017. Maar wie op de Wallen rondloopt, krijgt al snel de indruk dat er wel meer musea zijn die eigenlijk verkapte toeristenattracties zijn. Waar ligt die grens?
(Tekst loopt door na video)
Kwaliteitseisen
Nederland heeft een museumregister, zegt museumconsulent Liesbeth Tonckens. Zij werkt als adviseur bij Erfgoed Gelderland. ‘Een eis voor opname in het museumregister is dat een museum zich niet richt op winst. Er mag wel geld verdiend worden, maar dat moet dan terugvloeien in het museum. Daardoor ligt het niet voor de hand dat een museum zich registreert als een BV (besloten vennootschap, red.). In plaats daarvan is een museum meestal een stichting.’
Een aantal musea op de Wallen is terug te vinden in het register van de Kamer van Koophandel, als BVs. Slechts één van de acht musea op de Wallen staat in het Museumregister: het Museum Ons’ Lieve Heer op Solder.
‘Je kan altijd claimen een museum te zijn,’ zegt Tonckens. ‘Daar zijn in Nederland geen wetten over. Maar de scheidingslijn tussen museum en bedrijf is voor ons van belang. Zo mag je in een museum niet zomaar objecten meenemen of kopen: dat moet in een apart aangegeven winkelgedeelte.’
12.000 cannabis-gerelateerde objecten
Simone Badoux, woordvoerder van het Hash, Marijuana en Hempmuseum: ‘Wij staan inderdaad niet geregistreerd in het Museumregister en hanteren geen museumkaart. Maar dat wil niet zeggen dat wij niet aan de kwaliteitseisen voldoen. Wij hebben 12.000 cannabis-gerelateerde objecten in onze collectie, de oudste daarvan stammen uit de zeventiende eeuw.’ Ze voegt toe: ‘Onze doelgroep is buitenlandse backpackers tussen de 18 en 30 jaar. Desondanks zou ik de mensen van het museumregister graag eens uitnodigen voor een bezoek.’
Bij een kleine rondvraag op de Wallen spreken we ook de uitbater van het Erotica Museum. Hij vertelt trots dat hij een “bedrijf” runt, met wel tweehonderd man personeel. ‘Naast een museum hebben we ook een pizzeria en een bar,’ zegt hij. ‘Ik zit hier al sinds 1982.’
Buiten zijn museum staat Thomas Ruuskennen (32) uit Finland met zijn vriendin. Het stel is voor vier dagen in Amsterdam. ‘We hadden overwogen naar het Van Goghmuseum te gaan,’ zegt hij, ‘maar we wilden ook graag de Wallen zien. Misschien is een museum als dit meer een attractie, want het ziet er net zo uit als een winkel. Maar is dat erg?’
Museumconsulent Tonckens vindt van niet. ‘Toeristen moeten naartoe gaan waar zij blij van worden. Zo iemand wil een leuke middag beleven, dan ga ik hen niet vertellen wat ze moeten doen.’