Gerard Ekelmans (27) was vijf jaar geleden direct betrokken bij de oprichting van de jongerenafdeling van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE). Afgelopen zaterdag hield de jongerentak een symposium over jongeren en de dood. ‘Mijn ervaringen in het uitvaartcentrum overtuigden mij ervan dat euthanasie en zelfdoding anders geregeld moeten worden.’
‘Ik was een jaar of 20, 21 en werkte als uitvaartmedewerker naast mijn studie. Ik was een soort manusje-van- alles: ik praatte met de familie van de overledene, droeg de kist, sjouwde bloemen. In die tijd zijn er een paar dingen gebeurd die enorm veel indruk op mij hebben gemaakt.
‘Zo was ik eens op de gesloten afdeling van een verzorgingstehuis met een familie die net afscheid had genomen. Ik stond op de gang te wachten toen er een demente vrouw naar me toe kwam. “Kun je me alsjeblieft meenemen? U bent toch van de dood? Neem mij mee. Ik wil dood.” Blijkbaar voelde zij dat ik iets met de dood te maken had. Ik vond dat heel confronterend. Was ze hier geweest als ze dingen voor haar dementie anders had geregeld, vroeg ik mezelf af.
'Blijkbaar voelde zij dat ik iets met de dood te maken had.'
‘Bij het uitvaartcentrum waar ik werkte, hoorde ook een mortuarium. Daar lag het lichaam van een achttienjarige jongen die zelf een einde aan zijn leven had gemaakt. Zijn moeder vroeg me of ze nog één keer de hand van haar zoon mocht vasthouden. Ik moest haar toen heel voorzichtig uitleggen dat dat niet meer kon. Door de wijze waarop hij een einde aan zijn leven had gemaakt, was er nauwelijks nog sprake van een hand.’
‘Jongeren horen hier niet’
‘Die ervaringen overtuigden mij ervan dat euthanasie en zelfdoding anders geregeld moeten worden in Nederland. Ik sloot me aan bij de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde die toen op het punt stond een jongerenafdeling te starten. Daar bleek behoefte aan toen twee jonge leden van de NVVE bij een vergadering werd gevraagd wat zij daar deden. “Dit is een vereniging voor ouderen, jullie horen hier niet.” Dat soort vragen komen volgens mij voort uit onwetendheid, dat een thema als euthanasie ook onder jongeren kan spelen.
‘De NVVE heeft daarop in 2013 alle leden onder de veertig jaar een brief geschreven met de vraag of zij zich wilden organiseren. Uiteindelijk zijn we met negen mensen, onder wie ikzelf, om de tafel gegaan. Uit dat gesprek is de jongerentak ontstaan. We hebben nu ruim zestienhonderd leden op een totaal van 165 duizend leden. Onze belangrijkste doelstelling is het bespreekbaar maken van het onderwerp euthanasie onder jongeren. We willen mensen laten weten dat dit onderwerp speelt, en jongeren laten weten dat zij hierover kunnen praten. Dat ze niet alleen zijn.
Vergroot
Foto: Pixel4Pixel
‘We organiseren eens per jaar een symposium. Zaterdag was de vijfde editie. Daarnaast organiseren we één keer in de twee maanden Café Doodnormaal. Daar delen we persoonlijke ervaringen in kleine kring op luchtige wijze. In het café, biertje erbij.’
Eigen vergankelijkheid
‘Natuurlijk is het werk bij de NVVE, naast mijn gewone baan als office manager, af en toe heel zwaar. Het is ook voor ons heel gek en confronterend als er iemand van dertig binnenkomt en zegt: “Mijn leven is klaar.” Meestal komt die doodswens voort uit psychiatrische problemen. Dan ga je het gesprek aan en probeer je iemand zo goed mogelijk te helpen. Als die doodswens echter blijft, dan is diegene misschien beter geholpen met euthanasie.
'Omdat het leven waardevol is, willen ze waardig kunnen sterven.'
‘Er schuilt ook veel kracht en positiviteit in de jongeren die bij ons aankloppen. Ik beperk me even tot de mensen die iets lichamelijks hebben en om die reden bezig zijn met hun eigen sterven. Een groep jongeren die dat helemaal niet wil. Zij hebben de belofte gekregen dat ze aan het begin staan van iets groots, maar die belofte wordt niet ingewilligd. Dat is vreselijk pijnlijk, maar zij gaan er op zo’n bijzondere manier mee om. “Zolang ik er ben, maak ik er iets van. Maar als het niet meer gaat, wil ik op een goede manier sterven.” Omdat het leven waardevol is, willen ze waardig kunnen sterven.
‘Ja, dat is zwaar en zet aan tot nadenken over eigen vergankelijkheid. Tegelijkertijd zie je die energie, die levenskracht. En dat inspireert enorm.’
Foto boven artikel: Mitch Nieuwenhuizen