GHB-gebruik neemt toe in het Amsterdamse uitgaansleven. Het risico op bewusteloos raken (out gaan) is bij deze drug heel groot. Onder de gebruikers wordt hier nonchalant mee omgegaan, maar clubs en deskundigen maken zich zorgen.
Bonkende muziek, een volle zaal. Midden op de dansvloer ligt een meisje te snurken. In een hoekje slaapt een jongen met een vredig gezicht, terwijl zijn benen wild heen en weer schoppen. Bij de bar streelt iemand met zijn ogen dicht uitvoerig zijn hele lichaam.
Dit zijn ervaringen van een vijftal GHB-gebruikers en clubgangers die anoniem met NAP Nieuws wilden praten. Namen zijn bij de redactie bekend.
Het zijn geen onbekende taferelen voor clubgangers in Amsterdam. GHB zorgt voor een prettige, aangeschoten roes, maar kan onverwacht omslaan in verminderde aanspreekbaarheid of zelfs bewusteloosheid. Mensen die out gaan schrikken vaak twee uur later wakker. Ze voelen zich kiplekker en kunnen zich niets herinneren van het voorval. ‘Het viel wel mee’, wordt er gedacht.
Zo denkt een woordvoerder van populaire club De School er niet over. ‘De grens tussen leven en dood is ontzettend klein.’ Sinds 2016 neemt de populariteit van GHB als partydrug toe, schrijft de Nationale Drugsmonitor van het Trimbos-instituut. Bijna 90% van de mensen die onder invloed van GHB op de spoedeisende hulp terechtkomen was matig tot ernstig onder invloed. Patiënten die matig onder invloed zijn vallen regelmatig weg of zijn slecht aanspreekbaar, patiënten die ernstig onder invloed zijn reageren überhaupt niet meer en daarbij zijn hartslag, bloeddruk of lichaamstemperatuur verstoord.
Goedkoop dronken
De aantrekkingskracht van het middel is groot, mede omdat het zo goedkoop is. Volgens de Nationale Drug Monitor kostte een kwart liter GHB in Amsterdam in 2016 tussen de 35 en 60 euro. Normaal gebruiken mensen buisjes van vijf milliliter per dosering. Minder dan een euro per buisje, dus. Meestal drinkt een gebruiker geen alcohol, omdat GHB zorgt voor een prettige roes die vergelijkbaar is met die van alcohol. Het voelt dan als een manier om ‘goedkoop dronken’ te worden.
‘GHB is eigenlijk een narcosemiddel, maar vanwege de lastige dosering gebruiken ze het in ziekenhuizen niet meer’, legt Esther Croes van Trimbos uit. ‘De lijn tussen de juiste dosering en een overdosering is heel klein, terwijl je in een ziekenhuis hele zuivere GHB had. Als het dan al lastig is, kun je nagaan hoe moeilijk het is met spul dat door amateurs gebrouwen is.’ Bijna de helft van de gebruikte GHB is door (vrienden van) de gebruikers zelf gemaakt, blijkt uit cijfers van het Trimbos-instituut. ‘En mensen gebruiken lenzendoosjes of dopjes om de hoeveelheid af te meten, dat is natuurlijk helemaal onbetrouwbaar.’
Daarbij komt dat je van GHB, net als van alcohol, vergeetachtig wordt. Na twee uur is bij de meeste mensen het effect van het eerste buisje uitgewerkt, maar had je nu al een tweede dosis genomen, of niet? In combinatie met drukte, harde muziek en een warme ruimte gaat het vaak mis. Mensen verliezen de controle over hun motoriek, gedrag of zelfs hun bewustzijn.
Nonchalant gebruik
Wat Croes als arts (ze is epidemioloog) vooral zorgen baart is de nonchalance die in de drugsscene is ontstaan rondom out gaan bij GHB-gebruik. ‘Je bewustzijn verliezen is altijd zorgwekkend. Mensen verliezen hun slikreflex, dus ze kunnen stikken in hun eigen braaksel. Of ze vallen voorover een gracht in.’ Een voorbeeld van die nonchalance is de ‘G’ die mensen met watervaste stift in hun handpalm kliederen. Croes: ‘Dan kunnen mensen zien dat het “maar” door de GHB komt als ze op de grond liggen, en dat er dus geen actie hoeft te worden ondernomen.’
Inmiddels treden clubs streng op. Wie gepakt wordt met GHB in De School krijgt een jaarverbod. ‘We zijn daar heel streng over’, vertelt een woordvoerder van de club. ‘Wij weten niet hoe slecht iemand eraan toe is, die het bewustzijn heeft verloren. Het hart kan zomaar stoppen met kloppen.’ Hoe De School het jaarverbod handhaaft en hoeveel gevallen van out gaan door GHB de club meemaakt, daar wil de woordvoerder niet op ingaan. ‘We waarborgen de veiligheid van bezoekers, maar ik wil niks vertellen over wat er in de club gebeurt.’
Het probleem met GHB speelt niet alleen bij De School. Wij voeren deze club op omdat zij volgens ingewijde bronnen een voortrekkersrol hebben in het invoeren van beleid dat specifiek op GHB-gebruik is gericht.