De Piratenpartij van lijsttrekker Jelle de Graaf (28) doet mee aan de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen met een gewaagd programma. De ideeën van de partij zou je volgens de geboren Amsterdammer ‘een tikje anarchistisch kunnen noemen.’
Jelle de Graaf groeide op in een bijzonder gezin. Hij heeft twee heteroseksuele moeders, beste vriendinnen die samen een kind wilden opvoeden en een homoseksuele vader, die hij eens per week zag. In de jaren tachtig een stuk normaler dan nu, denkt hij. ‘Het was toen vanzelfsprekender dat je zelf nadacht over hoe je je leven moet indelen. En er was meer vrijheid om het op jouw manier te doen.
‘Als mensen aan mij vragen waarom ik privacy zo belangrijk vindt, dan zeg ik dat privacy gaat over het recht om jezelf te kunnen zijn zonder dat je daar op beoordeeld wordt. Het gaat over vrijheid. Zonder vrijheid geen zelfbeschikking.’
Zelfbeschikking mag direct het belangrijkste thema genoemd worden in het partijprogramma van de Piratenpartij, dat naast twee hoofdstukken over digitale rechten vooral gaat over verregaande democratisering van de stad. De ideeën van de partij zou je volgens De Graaf ‘een tikje anarchistisch kunnen noemen.’
In jullie partijprogramma zijn vrij radicale plannen terug te lezen. Jullie willen dat jongeren vanaf zestien, maar ook ongedocumenteerden en expats kunnen stemmen. Jullie willen kraken legaliseren en de gemeenteraad vergroten. Zijn dat niet allemaal onderwerpen die alleen landelijk geregeld kunnen worden?
‘Ik was deze zomer in Barcelona. Die stad wordt bestuurd door een burgerplatform, En Comú, die de stad heel autonoom leidt.
Barcelona en Comú is een burgerplatform, ontstaan uit verschillende maatschappelijke en activistische bewegingen en ondersteund door een aantal politieke partijen, waaronder het linkse Podemos. En Comú is onder anderen ontstaan uit de 15 mei-protesten, de Spaanse variant van de anti-kapitalistische beweging Occupy. En Comú levert het huidige gemeentebestuur van Barcelona en de burgemeester, Ada Colau. Ik vind dat heel veel zaken niet landelijk geregeld hoéven te worden. Als wij als gemeente de dingen die we voor Amsterdam willen gewoon gaan doen, kunnen we op die manier goedkeuring afdwingen bij Den Haag.
‘Het zittende college houdt zijn rug niet recht. De stad wil al jaren graag windmolens. Toen Provinciale Staten daar geen vergunning voor wilde geven, heeft het college zich daar gewoon bij neergelegd. Als wij in de gemeenteraad komen, willen we echt gaan vernieuwen.’
Jullie partijprogramma lijkt op veel punten op dat van de Partij voor de Dieren (PvdD), die ook voor meer democratie en duurzaamheid zijn. Zij hebben al een zetel in de raad. Wat kunnen jullie toevoegen?
‘Wij willen in de raad graag gaan samenwerken met de andere twee partijen die echte systeemkritiek leveren. Dat zijn PvdD en BIJ1. Samen kunnen we zo’n vijf tot zeven zetels behalen. Daarmee kunnen we de grotere linkse partijen dwingen onze vernieuwende ideeën over te nemen.’
Forum voor Democratie (FvD) is ook systeemkritisch, tegen het ‘partijkartel’. Waarom zien jullie samenwerking met hen niet zitten?
‘Wij lopen mee in de antiracismemars op 18 maart, die gericht is tegen racisten in de gemeenteraad. FvD is een neofascistische beweging. Ze hebben het over de verschillen in IQ tussen volkeren en ‘homeopathische verdunning’ van het Nederlandse volk. Hun ideeën zijn bovendien niet democratisch vernieuwend te noemen. Ze zijn voor referenda ja, maar ik zie het referendum als een laatste noodrem. Wat wij willen is dat burgers vanaf het begin af aan kunnen meepraten over beleid.’
Vier jaar geleden kwamen jullie 182 stemmen tekort voor een zetel. Hoe gaan jullie dit jaar wel in de raad komen?
‘Ons democratiseringsprogramma heeft momentum deze verkiezingen. De afgelopen vier jaar ben ik lid geweest van de bestuurscommissie van stadsdeel West. Daar heb ik gepleit voor het instellen van een platform waar burgers eens per maand initiatieven voor hun stadsdeel kunnen indienen, Stem van West. Dit concept wordt nu overgenomen door alle stadsdelen. Ook het volksinitiatief voor de gekozen burgemeester dat onlangs is ingediend door stichting Meer Democratie maakt me heel blij.’
‘Het referendum over de Sleepwet valt bovendien op dezelfde dag als de verkiezingen, dat gaat ons ook helpen. Ik denk dat alle mensen die extra komen opdagen voor het referendum, ook op ons gaan stemmen. Omdat wij ons al zo lang consequent hard maken voor digitale en niet-digitale burgerrechten. We hebben nu het politieke klimaat mee.’
Foto’s door de auteur.