Een omelet met spek achter de kiezen? Geen schuldgevoel nodig, zegt arts William Cortvriendt in Lichter, nummer 3 op de nationale bestsellerlijst. ‘Verzadigde vetten zijn niet ongezond.’ Dit staat haaks op het advies van de Gezondheidsraad, dat een veelvuldige consumptie van verzadigd vet juist afraadt.
‘Volledige onzin’, noemt Cortvriendt
William Cortvriendt (1956) is opgeleid als basisarts, maar rolde na zijn studie voor cardiologisch onderzoek de pharmaceutische industrie in. Hier raakte hij geïnteresseerd in het voorkomen, in plaats van genezen van ziekten zoals diabetes en hartfalen. Cortvriendt is columnist voor HP/De Tijd en schreef eerder Hoe word je 100? de ‘modieuze’ dieetboeken die bij menig huishouden in de kast staan. De strijd tegen kilo’s en chronische ziekten wordt verkeerd gevoerd, zegt de voormalig medisch directeur van Janssen Pharmaceutica, een fabrikant van medicijnen. ‘Minder eten en meer bewegen heeft geen zin. Overgewicht komt puur door slechte voeding.’ In Amsterdam heeft bijna veertig procent van de volwassenen overgewicht, blijkt uit cijfers van de GGD.
In zijn boek Lichter legt Cortvriendt de schuld bij industrieel bewerkte voeding en e-nummers; niet de hoeveelheid die je eet. Hij is hierin niet de enige. Het internet staat vol blogs over ‘natuurlijke voeding’ en ook gezondheidsinstituten spreken dit niet tegen. Wat opvalt is dat Cortvriendt de verzadigde vetten
Verzadigde vetten zitten vooral in dierlijke producten, zoals vet vlees, volle melk en kaas. Daarnaast zit het ook in koek, gebak en andere snacks. Verzadigd vet verhoogt het LDL-cholesterol van het bloed, wat de kans op hart- en vaatziekten volgens de meerderheid van de gezondheidswetenschappers vergroot. Cortvriendt zegt dat dit gebaseerd is op slecht onderzoek en hamert op de positieve eigenschappen van verzadigde vetten. die het Voedingscentrum en de Hartstichting afraden, juist promoot.
Lichter protesteert tegen dieetgoeroes. Maar zelf geeft u ook voedingsadvies: ‘eet vers, volvet en wees voorzichtig met koolhydraten.’ Wat is het verschil?
‘Het een faalt, het ander werkt. Ik geef een wetenschappelijke verklaring waarom industrieel bereide, vetvrije producten het lichaam hormonaal uit balans brengen. Ik zeg dat niet zomaar: ik citeer 450 wetenschappelijke publicaties. Mijn tv-programma Hoe word ik 100 liet zien dat een terugkeer naar natuurlijke, volvette producten het effect heeft alsof je in een ballon prikt. Mensen lopen leeg totdat ze een normaal gewicht hebben; ze zijn gezonder en hun medicatie voor onder andere diabetes kan worden afgebouwd.
Hoe weet u dat het probleem bij vetvrij eten ligt?
‘Na de Tweede Wereldoorlog waren overheden bezorgd over het grote aantal hartaanvallen. Je kan zien dat de bloedvaten van mensen met hart- en vaatziekten vol vet zitten. Vette voeding leek de oorzaak. Op advies van de Amerikaanse overheid is de voedselindustrie vanaf 1977 voedsel gaan bewerken. De verzadigde vetten werden vervangen door onverzadigde vetzuren
Onverzadigd vet is zacht of vloeibaar bij kamertemperatuur, zoals bak- en braadproducten en margarine. Ook vis en noten bevatten onverzadigde vetten. Onverzadigd vet wordt gezien als gezond, aangezien het LDL-cholesterol er juist door verlaagd wordt. Het Voedingscentrum raadt het aan om producten met verzadigd vet te vervangen door producten met onverzadigd vet. en koolhydraten. Een jaar later was er een explosie van obesitas, tien jaar later een golf van diabetes. In meer dan honderd landen zijn op verschillende tijdstippen dezelfde vetvrije adviezen opgevolgd. Het effect is overal hetzelfde.
‘Het zit zo: verzadigde vetten wapenen je lichaam juist tegen diabetes en overgewicht. Het zijn essentiële bouwstoffen, ze vertragen de vertering van koolhydraten en stimuleren het verbranden van vet. Zo helpen de vetten met afvallen en houden ze de suikerspiegel laag. Hoewel verzadigd vet wel bijdraagt aan de toename van ongevaarlijk cholesterol, heeft het niets te maken met de schadelijke variant die hart- en vaatziekten veroorzaakt.’
LDL-cholesterol verstopt de bloedvaten en verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. In Lichter maakt Cortvriendt onderscheid tussen de schadelijke, kleine fluffy LDL deeltjes en de onschadelijke, grote LDL deeltjes. Hij refereert naar dit artikel, waar binnen de wetenschap nog veel onenigheid over bestaat.
Toch adviseren de Hartstichting, het Voedingscentrum en de Gezondheidsraad tegen verzadigde vetten. Hoe kan dat?
‘De aversie tegen verzadigd vet kent een lange geschiedenis maar is gebaseerd op slecht onderzoek. Ancel Keys
Ancel Keys (1904 -2004) is een Amerikaanse wetenschapper en vooral bekend van zijn onderzoek naar hart- en vaatziekten. Vanaf 1958 voerde Keys de beroemde Zevenlandenstudie uit. Hier vergeleek hij de eetgewoontes, het gemiddelde cholesterolgehalte en het aantal hart- en vaatziekten van zeven landen. Zo ontdekte Keys dat een veelvuldige consumptie van verzadigd vet samenhangt met een hoog cholesterolgehalte, waardoor de kans op hart- en vaatziekten toeneemt. , een invloedrijk wetenschapper, heeft dit er doorheen gedrukt. Het verband tussen hart- en vaatziekten en de consumptie van verzadigd vet is nooit bewezen, maar zijn theorie blijft dominant.
‘Daarnaast was de industrialisatie van de voedselindustrie voordelig voor overheden en bedrijven. Na het voedseltekort van de Tweede Wereldoorlog wilden bestuurders goedkopere en betere voeding. De landbouw zette grote stappen met mechanisatie en bestrijdingsmiddelen. Dit had een positief effect op de productie van koolhydraten: granen, aardappelen en suikerbieten. Het produceren van vetarme maar koolhydraatrijke producten was daardoor goedkoop, en de overheid beweerde ook nog eens dat het gezond was.
‘De voedingsmiddelenindustrie doet haar best om dit zo te houden. De grootste sponsor van diabetesverenigingen is de grootste producent van insuline. Margarines met veel linolzuur
Linolzuur is een Omega 6 vetzuur dat voorkomt in plantaardige oliën. Volgens het Voedingscentrum helpt linolzuur tegen hart- en vaatziekten. Hoewel het cholesterolverlagend is, zegt onder andere dit onderzoek dat linolzuur de kans op hartaandoeningen niet doet dalen. Ook de schadelijke effecten staan in de wetenschap ter discussie. die goed zouden zijn voor het hart, blijken juist ongezond te zijn. Toch sponsort onder andere Becel nog steeds de Hartstichting.’
Ligt er een taak voor de gezondheidszorg?
‘De enige manier om de gezondheidszorg goedkoper te krijgen, is te zorgen dat de bevolking minder ziek wordt. In mijn tv-programma waren patiënten met ernstige diabetes binnen een week van de insuline af. Pillen uitschrijven helpt, maar met voldoende beweging en de juiste voeding is de kans op chronische ziekten nog veel lager.’
Heeft u nog tips?
‘Gezond eten is helemaal niet ingewikkeld; we deden het miljoenen jaren lang. Binnen een halfuur kun je gezond en lekker kokkerellen met verse en volvette ingrediënten. Dat mag gewoon Hollandse pot zijn; het liefst met een flinke scheut jus over de aardappelen.’
Het Voedingscentrum zet vraagtekens achter de methode van Cortvriendt. Lees hier meer.