Wat heb je zelf aan de beurs?

De AEX opent en sluit elke doordeweekse dag, maar wie kraait daar nou naar buiten de financiële markt. De koers, winst of verlies: wat maakt het uit? Een drastische koerswijziging van een grote bank betekent niet dat je pinpas gelijk wordt ingeslikt door een pinautomaat, maar hoe zit het dan wel? 

Het is voor veel Amsterdammers geen geheim dat de stad een beurs heeft, die zich ergens bevindt tussen de parkeergarage van de Bijenkorf en de bouwput-manifestatie voor de Beurs van Berlage. Maar wat binnen de muren van dit financiële paleis gebeurt blijft een raadsel. Anders dan in films wordt niet met geld en papieren  in de lucht gezwaaid, want dat gebeurde in Amsterdam voor het laatst in 2002. Maar wat kun je wél verwachten van de mensen die urenlang achter imposante computerschermen met getallen zitten? Bovendien: wat heb je als Amsterdammer aan de beurs?

Deze 360 graden foto bevat vier video’s met uitleg over de Amsterdamse Beurs. Sleep over de foto om alles te bekijken. De tekst gaat door onder de foto.

Een wisselende koers

In de maand januari leek het alsof de beurs vooral een stijgende koers kende, maar afgelopen dagen was juist een daling te zien. Moeten we ons zorgen maken?

Volgens Albert Menkveld, hoogleraar Finance aan de Vrije Universiteit (VU), zijn dalingen als die van de afgelopen dagen een soort flash crashes. Dat wil zeggen dat een prijs op de beurs met een paar procenten zakt en vervolgens weer goeddeels herstelt. ‘Die dalingen zorgen voor onrust bij beleggers. Als ze te vaak zorgen opleveren, gaan beleggers misschien twee keer nadenken voordat ze meer geld in aandelen of fondsen stoppen. Dat is het begin van het einde, want we hebben dat kapitaal nodig om groei mogelijk te maken bij bedrijven. Mensen moeten hun geld niet terug in een sok stoppen.’ Menkveld zegt dat er aanwijzingen zijn dat flash crashes het gevolg zijn van automatisering van de handel, waarbij aandelen veel sneller en in grotere hoeveelheden van eigenaar wisselen over meerdere markten.

‘Beweging in prijzen op de beurs zijn in principe goed, dan reflecteert de beurs de economie. Maar als prijzen alle kanten opschieten om vervolgens op het oude niveau terug te komen, dan is dat niet goed. Grote prijsfluctuaties kunnen beleggers angst inboezemen.’

Nadelig voor kleine beleggers

Menkveld zegt dat dit soort flash crashes vooral nadelig zijn voor kleine particuliere beleggers, omdat zij getriggerd worden door een snelle daling en daardoor verkopen. ‘Als de markt een paar uur later weer op het oude niveau is, dan heb je veel verlies geleden.’ Juist particulieren zijn de laatste tijd meer naar de beurs gaan kijken omdat spaargeld niets meer oplevert, dat blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Kantar TNS.

Daniel Mügge, politiek econoom aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) vindt de marktcorrectie niet verrassend. ‘De beurskoersen zijn de afgelopen twee jaar totaal door het dak gegaan op een manier die niet gerechtvaardigd is door de ontwikkelingen van de economie als geheel.’

Volgens Mügge wordt sparen nu weer aantrekkelijker. ‘Banken lenen spaargeld door aan overheden via overheidsobligaties. Een overheidsobligatie of staatsobligatie is een lening aan de overheid, die daarover rente betaalt. Dat wordt als een betrouwbare investering gezien: je kunt er behoorlijk zeker van zijn dat de staat netjes zijn lening aflost. De leningen kunnen doorverhandeld worden aan andere beleggers of investeerders. De rente daarop gaat omhoog, dus beleggen in overheden wordt aanlokkelijker. De beurs wordt minder verleidelijk, dus die zal een beetje inzakken.’

‘De bredere beweging is dat de rente stijgt. Daarvan is een correctie op de beurs een teken. De ultralage rentes komen nu tot een einde, en dat is nodig en goed.’

Afremming huizenmarkt

Mensen met een hypotheek kunnen gevolgen ervaren van de stijgende rentes en dalende markten, denkt Mügge. ‘Mensen die een nieuwe hypotheek willen afsluiten en te maken krijgen met stijgende rentes, zullen netto een lager bedrag overhouden om een huis van te kopen. Dat zou negatief kunnen uitpakken voor de Nederlandse huizenmarkt: er zijn minder mensen die met heel veel geld op een huis kunnen bieden. Maar misschien is het wel goed dat de huizenmarkt wat afremt. De mensen die op de piek van de vastgoedbubbel hebben gekocht en vervolgens met stijgende rentes en dalende huizenprijzen te maken krijgen, kunnen wel in de problemen komen als ze weer willen verkopen.’

‘Voor beleggers is dit een waarschuwing dat het mis kan gaan, tenzij je heel goed weet wat je doet. Het lang heersende idee van ‘het kan nooit op’, dat is er nu wel weer af.’