Willem Holleeder is geen ‘knuffelcrimineel’ op Twitter. Dat blijkt uit onderzoek van NAP Nieuws naar alle tweets over Holleeder van de afgelopen acht jaar. Slechts in 0,3 procent van alle onderzochte tweets komt het woord ‘knuffelcrimineel’ voor.
Ruim 150 duizend tweets werden de afgelopen acht jaar over Willem Holleeder het web op geslingerd. Het aantal tweets over Holleeder steeg op 15 verschillende dagen tot boven de duizend.
Het woord ‘crimineel’ komt in alle tweets tien keer zo vaak voor als ‘knuffelcrimineel’. Dat het woord ‘knuffelcrimineel’ maar weinig gebruikt wordt, betekent niet dat twitterend Nederland zijn imago niet ter discussie stelt. Twitteraars uiten zich kritisch, vaak op satirische wijze, over de momenten dat Holleeder in de media verschijnt.
Tijdens het proces tegen Holleeder, dat maandagochtend is begonnen, sprak de officier van justitie over het moeten ‘demythologiseren’ van Holleeder. ‘De verdachte heeft zelf sinds 2012 hard gewerkt om zijn imago op te vijzelen. Bekende Nederlanders gingen ongegeneerd met hem op de foto, Lange Frans maakte een rap met hem en hij was te gast in de bejubelde maar nu verguisde uitzending van College Tour.’ Holleeder ontwikkelde zich van ‘topcrimineel’ tot ‘knuffelcrimineel’, aldus het OM.
Holleeders mythische status als crimineel heeft ervoor gezorgd dat hij al tientallen jaren onderwerp van gesprek is. Ook op Twitter. Het hoogste aantal tweets is te zien in de grafiek hieronder. Wat veroorzaakte deze Twitterhypes?
De tekst loopt door onder de grafiek
Holleeder op vrije voeten
Op 2 januari 2012 werd bekend dat Holleeder binnen afzienbare tijd uit de gevangenis zou komen vanwege een tekort aan bewijsmateriaal. Naast onbegrip over de vrijlating, doen speculaties over zijn eerste TV-optreden de ronde. De meeste twitteraars denken dat hij zal aanschuiven bij De Wereld Draait Door of Pauw en Witteman. Slechts één persoon doet de juiste voorspelling, bijna een jaar voordat bekend wordt dat Holleeder werkelijk te gast zal zijn in College Tour.
Ik verheug me nu al op #CollegeTour met Willem #Holleeder.
— Jesper Stoffelen (@JesperStoffelen) January 2, 2012
De dag dat hij daadwerkelijk de gevangenis verlaat, 27 januari datzelfde jaar, veroorzaakte de grootste piek in het aantal Twitterberichten van de laatste acht jaar. In bijna tienduizend tweets werd zijn vrijlating besproken en bediscussieerd. Dat een van de meest gebruikte woorden hierin ‘topcrimineel’ is, weerspiegelt zijn toenmalige status.
College Tour
Sinds de uitzending van College Tour op 12 oktober 2012 wordt op Twitter vaak de hashtag #collegetour gebruikt als Holleeder negatief in de media komt. De beslissing van de NTR om Holleeder in College Tour uit te nodigen, leverde hen al in 2012 veel kritiek op, te zien aan de veelgebruikte woorden ‘flauwekul’, ‘verheerlijking’ en ‘kritiek’.
Van Neerlands beruchtste crimineel tot cultheld?! #Holleeder #CollegeTour
— Jeanine Hennis (@JeanineHennis) October 3, 2012
Op de dag dat College Tour wordt uitgezonden gingen de bijna negenduizend tweets met name over wat er die avond besproken werd. Dat kritiek op Twitter vaak op satirische wijze wordt geuit, is zichtbaar in het bericht dat het meest werd gedeeld. De onderstaande grap van de Twitteraccount Koning_NL werd bijna 1900 keer geretweet.
Wat mijnheer #Holleeder en de studenten voornamelijk gemeen hebben is een ongezonde interesse in Heineken. #collegetour
— Willem-Alexander (@Koning_NL) October 12, 2012
Holleeder als verdachte
Elke keer als Holleeder voor de rechter verschijnt, barst de Twitterstorm opnieuw los. Het zijn dan vooral reguliere media en journalisten die op Twitter de boventoon voeren. Dit is ook terug te zien in de accounts die de afgelopen acht jaar de meeste tweets over Holleeder op hun naam hebben staan. Saskia Belleman, rechtbankverslaggever van De Telegraaf, spant de kroon met in totaal 2122 tweets over Holleeder.
De koningin van de rechtszaal, onze eigen @SaskiaBelleman , doet weer live (twitter)verslag van de zaak Holleeder. Zet hem op, majesteit! #Telegraaf https://t.co/pjEyyAezLz
— Wouter de Winther (@wouterdewinther) February 5, 2018
Zowel bij de start van zijn proces in 2015, als afgelopen maandag, overheerst het sentiment dat de media Holleeder de afgelopen jaren in een te positief daglicht hebben gezet. Wel lijkt de verwachting op een levenslange gevangenisstraf voor Holleeder nu groter onder de twitteraars. Vergeleken met het proces in 2015 wordt het woord ‘levenslang’ bijna vijf keer zo vaak gebruikt.
De zussen Astrid en Sonja Holleeder
In de afgelopen acht jaar gaan bijna tienduizend tweets over de zussen van Willem Holleeder. Twitter ontploft op de dagen rond de publicatie van interviews met de zussen op 24 maart 2015 in De Telegraaf en NRC en op de dagen dat zij verklaringen afleggen in het Passageproces. Dat het boek van Astrid ook veel besproken wordt, blijkt uit de hashtag #judas. Deze is naast de hashtag #passageproces een van de meest gebruikte hashtags in de tweets over de zussen.
Met de belastende verklaringen van Astrid en Sonja kantelde Holleeders imago definitief. Want ondanks dat het woord ‘knuffelcrimineel’ niet vaak wordt gebruikt op Twitter, wordt hier na de getuigenissen van de zussen door de reguliere media wel naar verwezen. Medialogica maakt in 2015 zelfs een uitzending met de titel ‘Holleeder: de val van een knuffelcrimineel.’ Op Twitter wordt de val van zijn imago vooral besproken door zijn uitnodiging bij College Tour te bekritiseren. College Tour is daarmee op Twitter symbool komen te staan voor de wijze waarop Holleeder in de media de kans heeft gekregen zijn imago te verbeteren.
Verantwoording
NAP Nieuws selecteerde ruim 150 duizend tweets over Holleeder door op Twitter te zoeken op de termen ‘Holleeder’ en ‘#deneus’. Uit deze dataset filterden wij alle berichten die door twitterbots* waren geplaatst. Ook de accounts met Holleeder in de naam, die niet bleken te verwijzen naar Willem Holleeder, zijn uit de dataset verwijderd. Het totale aantal geanalyseerde tweets dat overbleef kwam neer op ongeveer 115 duizend berichten. De dagen waarop meer dan duizend keer is getwitterd over Holleeder noemen wij in dit onderzoek een piek. Schommelingen in het aantal twitterberichten op andere dagen hebben wij niet meegenomen in het artikel.
*Twitterbots zijn accounts die door automatische software berichten plaatsen.