De deelfiets komt terug, de chaos hopelijk niet

De deelfiets komt op zijn vroegst in april 2019 terug in het Amsterdamse straatbeeld. Drie bedrijven mogen de fiets dan weer aanbieden. Alleen deze keer hebben gebruikers maar één app nodig om een tweewieler te pakken.

De gemeente wil dat de fietsen via een algemene app toegankelijk worden. Maandag ondertekende tien aanbieders een intentieverklaring dat dit mogelijk maakt. De bedrijven gaan nog een stap verder: een platform voor deelfietsen dat verder reikt dan Amsterdam.

Deze zomer ontstond chaos op de Amsterdamse stoepen. Vijf- tot zevenduizend deelfietsen van diverse aanbieders domineerde veel stallingen. Dit kon vanwege de regeling dat gebruikers hun rijwiel niet terug hoeven te brengen. De ‘gooi- en smijtfiets’ was geboren.

Daarop deed de gemeente in oktober de deelfietsen in de ban. De overlast werd beperkt en inmiddels is er een conceptplan opgesteld om ze gereguleerd opnieuw aan te bieden. Met het nieuwe plan mogen de fietsen niet meer zomaar overal worden gedumpt. In parken, stadsdeel Centrum en enkele wijken eromheen mogen de tweewielers alleen nog op aangewezen plekken geparkeerd worden. In de rest van de stad mogen ze wel in elk fietsvak geplaatst worden.

Gebruiksgemak

Het idee voor een algemeen platform wordt onder andere door Vikenti Kumanikin onderschreven. De oprichter van FlickBike vertelt aan NAP Nieuws dat ze een stap verder gaan dan de gemeente. Hij wil dat het open platform toegankelijk is voor partijen die verschillende diensten leveren. ‘Denk aan de reisplanner van de NS waarmee je tijdens een treinreis een deelfiets regelt.’

Gebruikers moesten zich voorheen bij elke aanbieder opnieuw registreren én in sommige gevallen borg betalen. Volgens Kumanikin is dat straks verleden tijd. ‘Je zit niet meer vast aan één aanbieder. Fietsers kunnen straks heel gemakkelijk switchen, waardoor ze kritischer kunnen zijn op de kwaliteit. Als aanbieder moeten we creatiever worden om onderscheidend te zijn.’

Door gebruiksvriendelijkheid hoopt de gemeente het fietsen te stimuleren. Met name in wijken waar relatief weinig gefietst wordt, zoals Zuidoost. Een deelfiets vergt geen grote investering en dat maakt ze aantrekkelijker. Het stadsbestuur hoopt dat deelfietsen de gestalde tweewielers op stations gaan  vervangen. De fietsenrekken op stations staan vol met exemplaren waarmee forenzen zich tussen het station en hun woon- of werkplek verplaatsen.

Haalbaarheid

Er is ook kritiek. FlickBike vraagt zich af of kleine partijen nog mee kunnen doen met de eisen die de gemeente stelt. ‘Stel, je wilt honderd luxe fietsen aanbieden met kinderzitjes en versnellingen. Dat is een niche, maar met de gemeenteplannen moet je minstens duizend fietsen aanbieden’, zegt Kumanikin. ‘Dan kom je al gauw uit bij bedrijven die de middelen hebben om op grote schaal te opereren.’

Vergroot

Het stadsbestuur wil dat de gebruikersdata van de deelfietsen wordt gedeeld, bijvoorbeeld over hoe vaak een fiets worden gebruikt en hoe ver ermee wordt gefietst. Volgens sommige betrokkenen is dat waar commerciële partijen echt in geïnteresseerd zijn. ‘Bedrijven hebben soms andere motieven dan je te laten fietsen, namelijk je data verzamelen’, zegt Saskia Kluit van de Fietsersbond. ‘Je kunt dat niet uitzetten, en ze hebben best veel data van je: van bankgegevens tot je adres, waar je rijdt, waar je stopt. Het is volledig ontransparant wat daarmee gebeurt.’ De gemeente wil de gebruikersgegevens inzetten bij het maken van beleid.

Naast FlickBike tekende onder andere Hello Bike de intentieverklaring. Zij hebben een vergunning waarmee rijwielen op de Zuidas worden verhuurd. Daarnaast doet – buiten Amsterdam – de Haagsche Stadsfiets mee. doen mee. Het is opvallend dat oBike in de lijst ontbreekt, omdat het een van de grootste aanbieders is. Het bedrijf uit Singapore was afgelopen zomer actief in Amsterdam, maar heeft nu vooral fietsen in Rotterdam. Op een verzoek van NAP Nieuws reageerde oBike niet.

Foto: Greasepaintxx via Wikimedia Commons.