Gisteren trok Naomi Doevendans zich terug van de kandidatenlijst van BIJ1 Amsterdam. Het is het derde vertrek van een kandidaat voor de jonge partij. Zo’n rommelige campagnestart zie je vaker bij beginnende politieke partijen, stelt politicoloog Philip van Praag (UvA).
Gisteren kondigde Naomi Doevendans, nummer zes op de kandidatenlijst van BIJ1 Amsterdam, aan op te stappen bij de partij. Ze was niet de eerste: Cailin Kuit (nummer drie) raakte twee weken geleden in opspraak en vertrok, Bob Schoute (nummer negen) moest zich vanwege persoonlijke omstandigheden terugtrekken.
In hoeverre is het gerommel met de kandidatenlijst BIJ1 aan te rekenen? Philip van Praag, universitair hoofddocent Politicologie aan de UvA vindt het niet vreemd dat juist een startende partij moeite heeft een goede kandidatenlijst bijeen te houden. ‘BIJ1 heeft pas afgelopen herfst besloten mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Begin januari moesten ze hun kandidatenlijst aanmelden bij de kiesraad. Dat geeft tijdsdruk. Gevestigde partijen zijn vaak zo’n twee jaar bezig met het samenstellen van hun lijst.’
Blij zijn met elke aanmelding
‘Je zag het ook gebeuren toen de LPF en DENK net begonnen: kandidaten die niet in de haak bleken te zijn of uit zichzelf opstapten. Een kleine partij moet vaak blij zijn met elke aanmelding die ze krijgen en is daardoor soms gedwongen mensen op het blote oog te geloven op hun betrouwbaarheid en betrokkenheid bij de partij. Een grote partij heeft een aantrekkende werking. Ze hebben veel leden die zich kandidaat willen stellen, of er komen mensen van buitenaf op af.’
Het is nog niet duidelijk waarom Doevendans haar biezen pakte. Van Praag: ‘Het kan zijn dat zo iemand zich in een opwelling heeft aangemeld en zich pas later beseft wat het betekent om kandidaat te staan voor een politieke partij. Ineens ben je een publiek figuur.’
Vluchtige screening
Kuit raakte in opspraak omdat ze zou hebben gelogen over haar cv. Dat brengt Van Praag bij een derde factor die beginnende partijen tegenzit als ze hun kandidatenlijst willen samenstellen, naast tijdsdruk en relatief weinig toestroom van potentiële kandidaten. ‘Grote partijen hebben veel meer mensen in dienst, ook mensen die onderzoek kunnen doen naar kandidaten die zich aanmelden. Ze hebben vaak een goed getrainde sollicitatiecommissie die aspirant-kandidaten helemaal kan doorlichten. De SP gaat zelfs zo ver dat ze een lokale afdeling verbieden mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen als de partij vindt dat er geen geschikte kandidaten in die gemeente zijn. BIJ1 zal waarschijnlijk op basis van een vluchtige screening een keuze hebben moeten maken: vertrouwen we iemand of niet?’
Of de kandidatenlijst van BIJ1 niet aan een ledenvergadering is voorgelegd, zoals een partijlid onlangs beweerde in een ingezonden brief in Het Parool, kan Van Praag natuurlijk niet bevestigen. ‘Als dat zo is, zou dat niet erg democratisch zijn. Kandidaten voorleggen aan een ledenvergadering kan bovendien nog een extra moment zijn om eventuele ongeschikte kandidaten eruit te filteren.’
BIJ1 was in de middag van 23 januari niet beschikbaar voor commentaar.