Veel bewoners van het Rembrandtplein maken zich zorgen om hun veiligheid. Dat is niet zonder reden: alleen al vorige maand werden op het plein mensen opgepakt met vuurwapens en is er een politieagent in zijn nek gestoken. Sinds juli 2015 probeert de gemeente het plein met een reeks proefmaatregelen veiliger te maken. Deze pilot ‘Gastvrij en Veilig Rembrandtplein’ is nu halverwege. Alhoewel er nog altijd gewelddadige incidenten plaatsvinden, lijkt de nieuwe aanpak te werken.
[owl-carousel category=”Rembrandt2″ singleItem=”true” autoPlay=”true”]“Kijk, dit is waar we mee bezig zijn.” Projectmanager Pieter Walinga haalt een grote poster uit een koker en rolt hem uit op zijn bureau. Het is een getekende kaart van de omgeving van het Rembrantplein. Walinga’s hand glijdt over de poster. “Dit hele gebied hebben we onder handen genomen. Het lichtplan, de fietsenstallingen. En iedere uitgaansavond lopen hier twintig pleinhosts.”
Het Rembrandtplein heeft een twijfelachtige reputatie. Het drukbezochte plein wordt omringd door roemruchte bars en discotheken. De bewoners ervaren veel overlast van het uitgaanspubliek dat daarop afkomt. Uit onderzoek dat de gemeente voor de pilot uitvoerde blijkt dat zeventig procent van de omwonenden last had van geluidsoverlast, op de voet gevolgd door rommel (66 procent) en wildplassen (60 procent).
Het blijft niet bij overlast alleen. Er is notoir veel uitgaansgeweld op het plein. Voor het begin van de pilot schatte een kwart van de omwonenden en drie op de tien portiers de kans om slachtoffer te worden van geweld hoog of zeer hoog in.
Daar moest volgens Walinga iets aan veranderen. “Vroeger was onze reactie: meer handhaving, meer politie. En zo zichtbaar mogelijk, dus met politie te paard en een permanente ME-post op het plein.” Die aanpak bleek niet te werken. Het aantal incidenten daalde niet, het steeg. De gemeente en de horecaondernemers waren daarnaast niet tevreden over de uitstraling van het plein. “Toen hebben we gezegd: we gaan alles proberen wat we kunnen bedenken om het plein prettiger te maken. En we doen het in elk geval anders dan we tot dusver hebben gedaan”, aldus Walinga.
Samen met onder meer de politie en stadsdeel Centrum heeft de gemeente een aantal proefmaatregelen bedacht. Zo worden er nieuwe fietsenstallingen aangelegd aan de buitenkant van het gebied, om het aantal rondslingerende fietsen op het plein tegen te gaan. Er komt nieuwe verlichting die een rustgevend effect moet hebben op het publiek. En men heeft een einde gemaakt aan de taxifiles op de toegangswegen naar het plein.
De gemeente heeft zich laten inspireren door festivals. Daar komen ook grote groepen mensen, velen van hen onder invloed, maar zij worden volgens Walinga op een heel andere manier benaderd dan het uitgaanspubliek in de stad. “Je krijgt een bandje om, of iemand wijst je naar het podium waar jouw favoriete band of dj speelt. Dat is een positieve manier van contact maken. Er heerst geen repressieve sfeer.”
In het weekend wordt het plein nu bemand door hosts die bezoekers aanspreken en welkom heten. Bewoners die overlast ervaren kunnen dat melden via een app, waardoor de handhavers sneller ter plaatse zijn.
De horecazaken op het Rembrandtplein zijn vanaf het begin bij de pilot betrokken. De ondernemers uit de buurt zijn verenigd in een zogeheten bedrijven-investeringszone (BIZ), een soort winkeliersvereniging. Gezamenlijk bekostigen de horeca-exploitanten een deel van de pilot.
In samenwerking met Koninklijke Horeca Nederland en Jellinek organiseert de gemeente zogenoemde Barsmart-trainingen, waarin het personeel van de bars en clubs leert hoe ze met dronken en vervelende gasten moeten omgaan. De uitbaters van de horecazaken hebben met elkaar en de gemeente afgesproken om zich aan een aantal nieuwe regels te houden. Altijd gratis water aanbieden bijvoorbeeld, en geen alcohol schenken aan echt beschonken bezoekers.
Uitgaansgelegenheden die deze regels naleven, mogen hun openingstijden verruimen. Volgens Walinga was het vroeger om vier uur ’s nachts “standaard schluss”. Het hele plein stroomde dan vol. Dat zorgde alleen maar voor meer incidenten. Spreiding is nu het devies. “De bewoners stonden niet te juichen toen ze hoorden dat cafés hier langer open mochten blijven. Maar inmiddels zien ze dat het werkt.”
Het aantal geweldsincidenten is sinds het begin van de pilot met dertien procent gedaald. Dat is meer dan de daling van zes procent op het Leidseplein, een uitgaansplein zonder pilot. De daling van het aantal overlastincidenten op beide pleinen is vergelijkbaar (achttien procent op het Rembrandt- tegenover zeventien op het Leidseplein).
De pilot loopt tot 1 juli 2018. De gemeente beslist daarna of de maatregelen definitief worden ingevoerd.