Steeds meer yogaliefhebbers op zoek naar zingeving verruilen hun drukke banen voor een bestaan als yogadocent. In amper tien jaar tijd steeg het aantal yoga-instructeurs in Nederland van 400 in 2008 tot ruim 11 duizend nu.
Dit blijkt uit een schatting van de Vereniging Yogadocenten Nederland (VYN) naar aanleiding van vragen van NAP Nieuws. De nieuwbakken yoga-instructeurs hopen rust te vinden in hun nieuwe beroep, maar zo ontspannen blijkt het docentschap niet. De onderlinge concurrentie is hard en instructeurs moeten lange dagen maken om het hoofd boven water te houden. De eerste yogaburn-outs zijn een feit.
Dat veel yogaliefhebbers instructeur willen worden, heeft weinig te maken met het docentschap op zich. Dat zegt de woordvoerder van de VYN. Het is de tijdsgeest: “Mensen willen snel iets dat ze leuk vinden ook doceren. Het is echt een hype. Na twee of drie jaar gaan ze weer wat anders doen.”
Freelance yogadocent Italy Padilla zegt dat lesgeven uit passie voor het vak steeds zeldzamer is. “Ze verlangen naar iets om zichzelf af te leiden van dingen die ze niet graag doen.” Mercedes Parellada heeft haar eigen yogastudio en geeft daarnaast docentopleidingen. “We raken overprikkeld door technologie en stressvolle banen. Yoga biedt daarvoor een uitkomst. Je voelt je simpelweg altijd beter na een yogales dan ervoor.” Regelmatig heeft Parellada studenten die docent willen worden omdat yoga voor hen de oplossing was voor een burn-out die ze opliepen door hun stressvolle bestaan.
Maar het yogadocentschap is allesbehalve ontspannen. De yoga-hype en wildgroei aan docenten heeft grote gevolgen voor het werkklimaat. Initiatieven zoals Onefit – een universeel abonnement waarmee je bij verschillende yoga- en sportscholen lessen kunt volgen tegen een vast maandtarief – fragmenteren de yogamarkt. “Studenten doen een lesje hier en een lesje daar. Dat is funest voor hun persoonlijke vooruitgang en voor de docent-leerling relatie. Aan het begin is het goed om te experimenteren met meerdere leraren, maar als je echt verder wil met yoga, moet je een vaste leraar kiezen.”, vindt Mercedes Parellada.
Daarnaast is het salaris laag en worden docenten vaak betaald per student in plaats van per uur. Hun salaris hangt dus af van het tijdstip waarop ze lesgeven – voor en na werk zijn de drukstbezochte lessen – en van hun populariteit. Docenten hebben minstens twaalf studenten nodig om een redelijk uurloon te verdienen, zegt Italy Padilla. “Als beginnende docent in Amsterdam verdien je tussen de 15 en 30 euro per les.” Om hun hoofd boven water te houden moeten ze daarom bij meerdere scholen lesgeven. Het is allemaal heel conflicterend: “Studenten vinden kleinere klassen en meer persoonlijke aandacht prettig. Studio-eigenaren willen juist volle klassen en yogadocenten iets er tussenin, zonder in te hoeven leveren op hun salaris.”, aldus Padilla.
Yoga-instructeurs kunnen zelden rondkomen van hun salaris als docent, zegt Andrew Tanner, chief ambassador van de Yoga Alliance. In Amerika verdient maar tien procent van de docenten genoeg aan het lesgeven. Het zijn vaak yogastudio-eigenaren of docentopleiders die het grote geld verdienen. Mercedes Parellada geeft altijd aan haar studenten mee dat ze ook een andere baan moeten aanhouden. In ieder geval voor de eerste jaren, zodat ze niet teveel onder druk komen te staan.
Door de snelle opkomst van yoga is het voor zakenmensen die niets met yoga hebben aantrekkelijk geworden om studio’s te openen. Zij begrijpen weinig van de dagelijkse realiteit van yogadocenten en zijn zelf vrijwel nooit aanwezig. Soms stellen ze managers aan die wel bekend zijn met de yogawereld. “Eigenaren die zelf geen yoga beoefenen maken keuzes puur vanuit winstoogmerk.”, vertelt Padilla.
Lessen worden korter en de volgende groep staat al hijgend bij de deur te wachten tot ze naar binnen kunnen. “Een yogales moet minstens 75 minuten zijn, maar wordt vaak in een uur gepropt. Je wil de tijd hebben om een les op te bouwen en rustig af te sluiten. Nu voelt het soms als een yogafabriek.”, aldus Padilla.
De VYN beaamt dat er naast yoga-instructeurs ook ondernemers zijn die yogascholen oprichten. Dat lessen korter worden en dat er meer lessen in een dag zitten heeft volgens de woordvoerder van de VYN naast omzetverhoging ook te maken met de vraag. Studenten willen even snel een uurtje yoga in hun overvolle dagschema plannen.
Lage lonen, weinig begrip van eigenaren, weinig contact met studenten, veel concurrentie en een hoge prestatiedruk: het leven van een fulltime yogadocent valt niet mee. Beginnende docenten nemen al gauw te veel hooi op hun vork. Het aantal lessen opschroeven is namelijk de enige manier om van yoga je baan te maken. Zowel Italy Padilla als Mercedes Parellada hebben hun yogadroom moeten bekopen met een yoga burn-out.