Amsterdam telt de meeste ZZP’ers van Nederland. Vooral Turkse Amsterdammers zetten steeds meer eigen bedrijfjes op. “We werken gewoon hard.”
Het aantal ZZP’ers in Amsterdam blijft groeien, naar inmiddels zo’n 63 duizend. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) eind 2016 publiceerde. Zo’n 15 procent van de werkende bevolking staat geregistreerd als ZZP’er en daarmee gaat de hoofdstad aan kop vergeleken met de rest van Nederland.
ZZP’ers vormen zo’n 75 procent van de zelfstandig ondernemers in Nederland. Waaruit bestaat die groep van tienduizenden Amsterdamse zelfstandige ondernemers? Uit cijfers van het gemeentelijke onderzoeksbureau Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) blijkt dat één op de vier Turkse Amsterdammers zelfstandig ondernemer is. Tegenover één op de zes autochtone Amsterdammers en één op de vijftig Marokkaanse Amsterdammers met een eigen onderneming. Waarom zijn Turkse Amsterdammers zo ondernemend?
Eigen baas
Hij hoort nog bij de eerste generatie Turken. Abdullah Ayten is de voormalig eigenaar van een groenten- en levensmiddelenwinkel aan de Burgemeester de Vlugtlaan in Slotermeer. “De voornaamste reden dat er zoveel Turkse zelfstandig ondernemers zijn, is denk ik omdat Turken graag eigen baas zijn, dat wil iedereen toch het liefst? En Turken werken gewoon hard”, zegt Abdullah terwijl hij tussendoor snel een klant helpt. “Gewoon proberen, risico’s nemen, niet te bang zijn.”
Naast de mentaliteit speelt ook de achtergrond van Turkse Nederlanders een grote rol in hun ondernemerschap. Dat blijkt uit promotieonderzoek dat Mediha Sahin aan de Vrije Universiteit deed naar het ondernemerssucces van de tweede generatie Turken in Amsterdam. Veel Turken komen uit ondernemersfamilies, het zit in de cultuur. Iedereen heeft wel een oom of neef met een eigen bedrijf of winkel, stelt Sahin.
Nieuwe generatie
De tweede generatie is hoger opgeleid en wil vooral de kansen grijpen die er in Nederland zijn. In plaats van naar tradities te kijken, proberen ze vooral gaten in de markt te vinden. Voornamelijk in de ICT en financiële dienstverlening zijn steeds meer Turkse Amsterdammers actief. Er valt meer geld te verdienen en er is meer groei mogelijk dan in de winkels van hun ouders.
Winkelier Ayten ziet duidelijk verschil tussen zijn generatie en de nieuwe generatie. “Wij begonnen nog eigen ondernemingen uit werkloosheid, de nieuwe Turkse ondernemers hebben die noodzaak niet.” Terwijl Ayten gestaag doorwerkt vertelt hij verder. “Er is nog een verschil met vroeger: wij spaarden nog heel veel om terug te kunnen keren naar Turkije. Daarom konden we niet investeren of uitbreiden. Investeren is iets wat de nieuwe generatie wel doet. Zij willen niet meer terug naar Turkije, hier ligt hun toekomst.”
Noodzaak
Dat klinkt allemaal heel positief, maar er zijn kanttekeningen bij te plaatsen, zegt Inholland-lector Gürkan Çelik. “Het klopt zeker dat het ondernemerschap in de Turkse cultuur zit, net als bij Nederlanders. Er worden veel Turkse zelfstandige ondernemingen opgezet, maar daarvan halen ook veel het niet.”
Daar komt nog bij dat de tweede generatie Turkse Nederlanders misschien niet meer voor zichzelf beginnen uit armoede, maar wel uit andere noodzaak. “Veel Turkse Nederlanders kunnen hun draai niet vinden op de arbeidsmarkt”, zegt Çelik. “Je kan daar allerlei oorzaken voor noemen, maar het komt erop neer dat ze ook daardoor voor zichzelf beginnen.”
De vraag is dus of het wel een goed teken is dat er zoveel zelfstandig ondernemers, waarvan het merendeel ZZP’er, bijkomen. Gürkan Çelik: “Toch blijft het zo dat Turken gewoon niet graag onder een baas werken, maar hun eigen baas willen zijn. Dan kan je zelf bepalen wat je wil, en dat geeft vrijheid.”