Amsterdam- Zuidoost wil in 2030 barsten van het toerisme. Wat valt er in de Bijlmer te beleven? Op pad met gids Hans Mooren.
ZUIDOOST- “De Bijlmer is een sterk merk, maar mist nog identiteit.” Hans Mooren (64)- zonnebril en grijze baard- rijdt vooruit. Voorop zijn fiets een boodschappenkrat, achterop gele tassen van de Fietsersbond. “Het imago verbetert, hoewel het nog flinterdun is”, zegt hij. “Eén negatieve gebeurtenis, en we zijn weer terug bij af.”
Hans kan het weten. Hij woont al 35 jaar in de beruchte wijk in Zuidoost en geeft toeristen al twintig jaar rondleidingen door het stadsdeel met zijn Bijlmerexperience. “Het gaat om het verhaal achter de wijk.”
Betonnen flats, armoede, een verleden vol criminaliteit. Wat heeft een toerist in de Bijlmer te zoeken? Veel, volgens het stadsdeel. In de aangenomen nota ‘Zet Zuidoost op de kaart’ richt het stadsdeel zich op toeristische activiteiten. Maar wat zijn de toeristische trekpleisters van de Bijlmer? Hans laat het zien. Op de fiets, “want als je wilt fietsen, moet je in Zuidoost zijn en niet in het centrum.”
“Eten is onlosmakelijk verbonden met Zuidoost”, zegt Hans. Het is rustig in het betonnen gebouw van World of Food. De tientallen eettentjes zijn nog dicht. Zuidoost is het thuis van mensen van zo’n 130 verschillende nationaliteiten, waaronder veel Surinamers en Ghanezen. “Het is uniek hoe vreedzaam al die culturen hier samenleven.” World of Food is qua concept hetzelfde als de Foodhallen in Amsterdam-West. “Maar dit is geen yuppenclub, gewoon lekker eten voor iedereen.”
Toch vindt Hans de locatie niks. De World of Food is via een gang verbonden aan MacDonald’s. “MacDonald’s kreeg World of Food hierheen omdat het een gunstige ligging heeft langs de weg naar de ArenA. Als je toeristen wilt trekken moet het op een veel prominentere plek zitten, een metrostation bijvoorbeeld.”
Kinderboerderij Gliphoeve
Tussen flat Gliphoeve en Ganzenhoef ligt kinderboerderij Gliphoeve. Je fietst er tussen kippen en geiten. Jarenlang was dit het domein van boer Floor. Als tegelzetter in de Bijlmer “vond hij weleens een kippetje in de flats”, zegt Hans. Die hadden bewoners achtergelaten. Boer Floor verzamelde ze en daar kwam een kinderboerderij uit voort. Nu is het een leerwerkbedrijf. Met een heuse ‘pannenkoekerij’. “Doet het altijd goed”, zegt Hans. “Zeker bij de kinderen.”
“Kijk, dit is natuurlijk het meest iconische beeld van de Bijlmer”, zegt Hans. Hij fietst onder de twee bovengrondse metrobanen in het gebied dat is omgedoopt tot BijlmerMuseum. Hier zie je de kenmerkende bouw van de Bijlmer. Hoge, monotone flats met lange galerijen, middenin veel groen. Hans wijst omhoog. “Vroeger waren de flats met elkaar verbonden, maar dat zorgde voor criminaliteit. Iedereen kon van flat naar flat lopen. Er was totaal geen toezicht.”
Het BijlmerMuseum is ook de plek van een triest verhaal. “Je moet deze plek zeker laten zien.” Een vliegtuig boorde zich in oktober 1992 door twee flats. Aantal doden: 43. Of meer. “Zaten er wel of geen illegalen? We zullen het nooit weten”, zegt Hans.
De plek waar de Bijlmerramp plaatsvond ligt er nu vredig bij. De zon schijnt dwars door ‘de boom die alles zag’. Rondom de boom verrees het Bijlmerramp-monument, er staan teksten op een lange wand tegenover de boom. ‘Het vliegtuig kwam recht op mij af, maar het was mijn tijd nog niet’. ‘Sta voor het raam en zie mensen als fakkels rondlopen’.
“Eén van de best bewaarde geheimen van Zuidoost. En dat moet zo blijven.” Hans glundert en wijst naar de overkant van het water. Een klein zandstrand is zichtbaar. “Zelfs op de warmste zomerdagen is het daar niet druk, terwijl je er vanuit de stad zo bent.” Toch ziet hij in het gebied rond de Gaasperplas een potentiële toeristische trekpleister. Er zijn weides om te zonnen en een bos om te wandelen. Een plaatselijke zeilvereniging kan kano’s verhuren. Er is ruimte voor een restaurantje. “Zonnetje, lekker eten, prima toch?”
Nu huisvest het park ’s zomers drie festivals. Hans ziet in dat publiek geen potentiële toeristen. “Die komen alleen om uit hun dak te gaan. Het zijn passanten.”
Hoe moet Zuidoost de juiste toeristen wel lokken? Dat weet Hans ook niet precies. “Met een app? Meer promotie?” Er moet in ieder geval budget vanuit de gemeente Amsterdam komen om het gebied te promoten. “Je moet jarenlang investeren.”
Cijfers
– Veel toeristen overnachten al in Zuidoost, vorig jaar kwamen er duizend hotelkamers bij. Zij trekken nu nog naar het centrum.
– Zuidoost moet volgens een aangenomen VVD-nota 10 procent meer toeristen trekken in 2018 en 1 op de 10 Amsterdamse toeristen moet een activiteit in het stadsdeel ondernemen. Dit percentage moet in de decennia daarna langzaam stijgen.
– Het stadsdeel gaat meten hoeveel toeristen er nu al in Zuidoost zijn en komt volgens een woordvoerder eind februari met een gedetailleerd toerisme-plan.