Jan Huisman (57) geeft oude, afgedankte boten een tweede leven. Op de NDSM-werf in Noord restaureert hij plezierboten met elektrische motoren, demonteerbare onderdelen en gerecyclede materialen. Dat is hard nodig, want de gemeente wil in 2030 een uitstootvrije, duurzame vaart op haar wateren. Maar momenteel is Huisman de enige Amsterdamse pionier op dit gebied. Hij tuurt over het IJ en fantaseert over een duurzame watersportindustrie.
AMSTERDAM – “Ik heb de de ouderwetse manier nog meegemaakt. Ik ben in het bedrijf van mijn vader terecht gekomen – in 1975 of zo, meteen na school. Hij had een zeilschool en een botenverhuurbedrijf. Met van die grote schepen op het IJsselmeer en de Noordzee. En ik ben een Fries, dus het varen is mij met de paplepel ingegoten.
“Later heb ik de jachthaven van mijn vader in Nieuwendam overgenomen. Dat was vooral boten repareren. Restaureren was wel mijn hobby, maar daar had ik geen loods. En toen de NDSM-werf leegstond – zo rond 2000 – ben ik hierheen gegaan. Kwamen in eens allemaal mensen: ‘wil jij mijn boot renoveren?’ Of van: ‘wil jij ‘m verlengen of verkorten?’
“Twee jaar geleden dacht ik: met mijn know-how wil ik iets positiefs doen. Ik heb jarenlang met mijn jachthaven in de traditionele, niet-duurzame watersport gezeten. Daar wil ik niet al te negatief over denken, want dat was nu eenmaal zo. Maar ik wil laten zien dat het ook anders kan.
“Nu halen mensen ieder seizoen die boot uit het water en smeren daar weer nieuwe, vieze giftige verf tegen algengroei op. Die verf is ontzettend giftig, dat is een zinloze actie. Daar kan je heel anders naar kijken. Gewoon de boot vaker uit het water halen en met water schoonmaken. That’s it.
“En bij mijn eerste duurzame boot – een witte sloep – heb ik de oude dieselmotor eruit gehaald en hem helemaal elektrisch aangedreven. Ook heb ik gekeken of je beter werk kan leveren zonder te lijmen en kitten. Dat je slimmer met die verbindingen omgaat. De architect Thomas Rau noemt dat remontabel – een boot zo maken dat je onderdelen uit elkaar kan halen, zonder dat die stuk gaat.
“Niet alleen dat, we moeten de stap naar elektrisch varen zetten. Over vijftien jaar moeten de grachten uitstootvrij zijn, benzinemotoren worden verboden. Het probleem is, hoe ga je boten opladen? De gemeente worstelt daar nu mee, want waar ga je stroompunten aanleggen?
“Maar dat kan hoor, denk aan draagbare accu’s. Tesla heeft bijvoorbeeld een battery pack ontwikkeld. Dat komt straks binnen handbereik. Ook de rondvaart in Amsterdam, die zijn nu al aan het overstappen, vaart dan elektrisch. De particulieren komen wel, het wordt ieder jaar betaalbaarder.
“Duurzaamheid is een ander verhaal. Kijk, havengeld en onderhoud is duur. De boot is op een gegeven moment niets meer waard, wat ga je er dan mee doen? Voor 40 duizend euro kan je een nieuwe boot kopen, maar om diezelfde boot te restaureren, dat kost wel een ton. Er is geen kringloop. Restaureren bestaat nu alleen uit schepen die weer in de professionele vaart terecht komen – zoals rondvaart of verhuur, want daar ga je weer geld mee verdienen.
“Dus misschien moeten we naar ‘boot-delen’ toe. Dat iemand zorgt voor het restaureren en dat je dan met vier mensen die boot gaat gebruiken – een platform om duurzaam gerestaureerde boten aan te bieden. En in de toekomst boten misschien zelfs verhuren, maar dan zitten we aan een verdienmodel, wat weer niet mag. Denk aan Airbnb dat aan banden wordt gelegd.
“Een groep pioniers moet dat doorbreken. Ik kan ook veel doen, maar dan heb ik een plek nodig waar het rustig uitgebouwd kan worden, dat mensen ook weten: daar moet ik naartoe. Dat zou mooi zijn.”
Als u zou mogen dromen?
“Dan zou ik een bedrijf hebben waar voortdurend zes, zeven schepen naast elkaar staan die in allerlei verschillende stadia van restauratie zijn. Samen met een team mensen uit de traditionele industrie – want je hebt de know-how nodig. En dat stuur ik dan aan.”
———————————————————————————————————————
Cijfers
– Met het oog op het milieu wil de gemeente in 2030 een uitstootvrije binnenvaart.
– Tweetakt-benzinemotoren worden in 2017 al verboden. Het streven is elektrisch varen.
– Ook moeten de circa 10.000 bootjes in Amsterdam aan strengere eisen voldoen.
– Elk jaar vist de gemeente 700 wrakken uit de Amsterdamse grachten. Dat aantal moet omlaag. Boten worden straks geregistreerd en krijgen een eigen ‘nummerplaat’.
– Het vergunningsgeld gaat omhoog en ook wordt er nagedacht over strengere milieu-eisen zoals een taks op giftige verf of juist een premie voor duurzame boten.
Lees de visie op varen van de gemeente hier.