“Soms heb je een plan, maar word je simpelweg ingehaald door de realiteit” zegt Gilani over het AZC dat gebouwd gaat worden in de houthavens in Amsterdam-West. Gilani werd begin 2014 gevraagd voor het project Ondertussen in de Spaarndammerbuurt. Destijds kon niet worden voorzien dat de instroom van vluchtelingen zo groot zou zijn. Dat er, voor de oplevering van het AZC in 2018, ruimte gemaakt moest worden voor drie noodopvanghuizen in de stad.
Het doel van het project is om oude en nieuwe buurtbewoners met elkaar in contact te brengen. Er worden ontmoetingen georganiseerd waar inwoners van de Spaarndammerbuurt elkaar beter leren kennen door het maken van kunst en theater. Zij worden bijgestaan door kunstenaars zoals Gilani, veelal met een achtergrond als voormalig vluchteling.
Gilani maakt voornamelijk beeldende kunst. Vluchtelingen zijn een terugkerend thema in zijn werk. “Het is de link tussen mijn heden als kunstenaar en verleden als vluchteling.” De Iranier groeide op in de hoofdstad Teheran. Nadat de revolutie in de jaren zeventig niet tot de gehoopte democratische verandering had geleid, besloot hij te vluchten. Hij was drieentwintig toen hij in Nederland arriveerde. Kunst maakte hij tot dan toe niet. Na een kort verblijf in een AZC in Almere, vond hij een kamer in Amsterdam.
In een poging de stad te leren kennen begon hij de Amstel te fotograferen. Het werd een ritueel. Iedere maand nam hij een foto, genomen vanaf precies dezelfde plek op de Weesperzijde. Op de foto’s vielen hem vooral de huizen op de achtergrond op. Het waren woningen van de diamantbuurt, gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School.
Zelf beschrijft hij de ontdekking van de bouwstijl als een magisch moment, nog altijd de grootste inspiratiebron voor zijn werk als beeldend kunstenaar. “De Amsterdamse School heeft het mogelijk gemaakt dat je als gewone burger kan wonen in een paleis. De waardering voor arbeiders is hier normaal, maar voor Iraniërs slechts een idealisme.”
“De ontdekking van de School is uiteindelijk een gids geweest om mijn culturele identiteit als Amsterdammer te vinden.” Sinds 2000 probeert hij anderen daar ook bij te helpen. Gilani is werkzaam in AZC’s. “De plek waar ik mijn beeldende taal heb ontwikkeld.”
Voor het project in de Spaarndammerbuurt maakte hij een vuurtoren, uiteraard in de stijl van de Amsterdamse school. Daarmee probeert hij de inspiratie te delen met de huidige bewoners van de Spaarndammerbuurt. Bovendien moet het een veilig uitzichtpunt worden voor de toekomstige bewoners van het AZC.
De felle reacties in het vluchtelingendebat doen hem niets. “Dit is Amsterdam. Iedereen zegt wat hij denkt.”