OOST – Een sollicitatiewerkplaats, Nederlands voor Gevorderden en de Beweegcoach. Participatiecentrum Post Oost in Amsterdam Oost huist veel verschillende activiteiten. Vanavond biedt het ruimte aan Dynamo, een organisatie die in samenwerking met Stadsdeel Oost een mantelzorgcoachtraining gaat geven. De gastenlijst voor de voorlichting voor aspirant coaches telt 55 mensen.
De groep geïnteresseerden verzamelt zich in de computerruimte. De tafels en stoelen staan schots en scheef, een paar mensen moeten staan. “Excuus voor deze chaos, de bijeenkomst in de andere zaal loopt nogal uit”, zegt Pieter Zanen, een van de projectcoördinatoren. Terwijl de soep wordt opgewarmd en schalen Turks brood met dip op tafel worden gezet, luisteren de aanwezigen aandachtig naar de voorlichting.
Een coach die naar je toe komt
Dynamo organiseert de training tot mantelzorgcoach in opdracht van Stadsdeel Oost. Het stadsdeel nam dit initiatief omdat veel mantelzorgers niet weten dat ze mantelzorger zijn. Ook is er een gebrekkige kennis van de bestaande voorzieningen, zoals respijtzorg (een vrijwilliger die de zorg even overneemt), zorgverlof of aanvullende zorg aan huis. Bovendien zijn mantelzorgers moeilijk te bereiken. Dynamo gaf eerder een training voor mantelzorgcoaches met een migrantenachtergrond, maar verloor nadien de coaches uit het oog. Dat wordt nu voorkomen door een half jaar vrijwilligerswerk aan de basiscursus toe te voegen.
Met het coachprogramma willen Stadsdeel Oost en Dynamo de mantelzorgers bekend maken met de voorzieningen die er zijn. Er zijn vergelijkbare initiatieven, maar dan moet de mantelzorger ergens heen komen voor coaching. “Dat kan vaak niet. Onze coaches komen naar je toe”, zegt Martijn Nije, de andere projectcoördinator. “De coach helpt dingen beter te organiseren, weet welke initiatieven er zijn om te helpen en vergroot het netwerk van de mantelzorger.”
Iets meer tijd
Martin (69) zit stil in een hoekje en luistert naar de berg informatie die op de zaal wordt afgevuurd. Hij was zelf mantelzorger en wil nu graag coach worden. “Mijn vriendin raakte in 2002 invalide, in 2004 begon ze te dementeren en in 2008 werd bij haar alzheimer geconstateerd”, vertelt hij later. Inmiddels zit zijn vriendin in een verzorgingstehuis en heeft Martin wat meer tijd. Het mantelzorgen viel hem zwaar. “Mensen begrijpen het niet. Ik had geen hulp, niks. Je bent continu niet met jezelf bezig. Ik had geen sociaal leven, alles stond stil.”
Het is niet de bedoeling dat de coach een ochtendje de mantelzorg overneemt, zodat de mantelzorger er even tussenuit kan. “Je moet op je handen zitten”, benadrukt Pieter Zanen. “Je mag geen zorg overnemen, hoe moeilijk dat ook is”. De coaches moeten alleen wijzen op alle voorzieningen, juist daardoor hoopt Dynamo de mantelzorgers meer ruimte en vrijheid te geven.
Vier uur per jaar
De opleiding bestaat uit een deel communicatie, waarin een mantelzorgcoach actief leert te luisteren, thuisadministratie, zelfzorg, juridische aspecten en het inzetten van het eigen netwerk.
“Het programma is ontwikkeld door te luisteren naar mantelzorgers en door experts van binnen en buiten Dynamo in te zetten”, zegt Nije. De basiscursus duurt zes dagdelen en is gratis. Daarnaast zijn er ook verdiepende cursussen. Dynamo staat momenteel in contact met 250 mantelzorgers, maar is actief op zoek naar meer mantelzorgers. Volgens de GGD kent Amsterdam 55.000 mensen die de zorg dragen voor een familielid.
Martin heeft het idee dat er nu meer aandacht is voor het onderwerp. Hij kreeg toentertijd alleen een casemanager van het verpleeghuis toegewezen, die maar vier uur per jaar aan hem mocht besteden. “Als coach wil ik zorgen dat mensen de voorzieningen kennen en dat er meer begrip komt van bekenden. Het zit niet in de Nederlandse cultuur om hulp te vragen, maar dat moeten mantelzorgers echt doen.”