CENTRUM – Het is nog geen tien uur ’s ochtends, maar het Koffiehuis in de Amsterdamse Haarlemmerstraat zit al stampvol. Niet verrassend: het is een paar graden onder nul buiten, en de dak- en thuislozen die hier over de vloer komen, kunnen vaak nergens anders naartoe.
Het Koffiehuis is een inloopvoorziening van de Volksbond, een organisatie die zich inzet voor dak- en thuislozen. Zij kunnen langskomen voor advies, een kop koffie, of om even tot rust te komen. Daarnaast kunnen ze in het inloophuis een zakcentje verdienen als barmedewerker of lid van de veegploeg.
Figuratie
Sommige daklozen verdienen sinds kort op nog een andere manier geld, namelijk door te figureren in reclamespotjes, tv-series of films. Dat kan via het castingbureau Homeless Extras, een initiatief van reclamebureau DDB & Tribal Amsterdam. Voor zijn eigen producties gebruikte dat bedrijf regelmatig figuranten om sets realistisch te maken. Vaak waren dat dezelfde mensen. Zijn er geen mensen die dat geld echt hard nodig hebben?, vroeg het creatieve team zich af. “Zo kwamen we op het idee om het figureren aan te bieden aan dak- en thuislozen”, legt directeur Ivo Roefs van DDB & Tribal Amsterdam uit.
En dus benaderde het bedrijf de Volksbond om het project uit te werken. In samenwerking met het Koffiehuis lukte dat: het eerste reclamespotje voor AutoWeek is inmiddels geschoten en er staan al twee nieuwe projecten op de planning. Drie daklozen en één vrijwilliger werkten aan het eerste spotje mee. Dakloze Hassan (49) vond het een mooie dag. “Ik vond het heel spannend, voor de camera. Allemaal mensen keken naar me. Ik moest met een spandoek achter een auto aanrennen en juichen. Wel tien keer.”
Carla (48) genoot vooral van alle mensen om haar heen. “Anderen waren heel vriendelijk tegen ons. In de pauze praatte iedereen met elkaar. Het was leuk om samen te werken met andere figuranten, die niet dakloos zijn.” Karim (53) figureerde ook in de reclame. Normaal verkoopt hij de straatkrant Z!, op zijn vaste standplaats op de Albert Cuyp. Daar werd hij laatst al herkend.
Geld
Van het geld dat de daklozen verdienen wordt de helft aan de figuranten uitbetaald, de andere helft gaat naar het Koffiehuis. Ivo Roefs: “Als je ze het hele bedrag zou geven, krijgen ze ineens overweldigend veel geld. Dat zou wel eens effecten kunnen hebben die niet positief zijn. Daarnaast kan het Koffiehuis met hun aandeel een heleboel andere daklozen helpen.”
Het Koffiehuis zorgt voor verschillende soorten dagbesteding. Als daklozen bijvoorbeeld in de veegploeg werken, krijgen ze zo’n 1,50 euro per uur. Bij figureren is dat veel meer, maar daaraan kan niet iedereen meedoen. Roel Piera van het Koffiehuis legt uit: “We hebben mensen gevraagd waarvan we weten dat ze hun afspraken nakomen. Het is een commerciële opdracht, dus je kunt niet zeggen: we doen het wat later”. Als de mensen die mogen figureren ineens veel meer verdienen, komen er scheve blikken.
Van het geld dat naar het Koffiehuis van de Volksbond gaat, worden andere daklozen geholpen. Het geld is hard nodig, want sinds 2013 krijgt het Koffiehuis geen subsidie meer van de gemeente. Daarom moet het nu zelfvoorzienend zijn. Inkomsten komen van buurtbewoners, winkeliers, giften, sponsoring en dingen die de Volksbond zelf organiseert, zoals een benefietavond.
Als er veel klussen binnen komen van Homeless Extras levert dat het Koffiehuis extra geld op. “Het Koffiehuis heeft een weekomzet van circa 300 euro. Met zes dakloze figuranten bij Homeless Extras heb je in één dag hetzelfde bedrag bij elkaar”, zegt Roefs.
Met de andere helft van het geld kunnen de daklozen zelf mooie dingen doen. Dakloze Carla: “Ik heb er fruit van gekocht.” Ook Hassan besteedde het geld naar eigen zeggen goed. “Ik heb het uitgegeven aan een inschrijving bij Woningnet. En roken.”