Waar ijssalons en wafelwinkels rijzen, verdwijnen ambachtelijke slagers, delicatessenzaken en andere kleine voedselondernemers uit de binnenstad en faalt de voedselvisie van de gemeente. Tijd voor een gesprek over lekker eten en ondernemerschap in de hoofdstad.
“U vindt dit een luxediscussie?”, vraagt gespreksleider Tim Wagemakers halverwege het stadsgesprek Ambachtelijk Amsterdam in debatcentrum De Balie. “Ja!”, windt SP-raadslid Tiers Bakker zich op. “Voor wie is die voedselvisie nu eigenlijk? Ik hoor nu plannen voor een Food Conference in de stad en dan denk ik: wie heeft hier een Food Conference nodig?”
Bakker is nu op stoom. “En TTIP bepaalt straks hoe ons voedsel eruit komt te zien!” Parool-recensent en tweede gespreksleider Hiske Versprille grijpt in. “Dan zit u bij de verkeerde discussie, want we hebben het vanavond over ambachtelijke ondernemers.” “Nee, helemaal niet!”, roept een vrouw achteruit uit de zaal.
Tja, waar moet je het precies over hebben als het gaat over eten in de stad en wie had die vermaledijde voedselvisie ook alweer nodig? Met veel bombarie kondigde toenmalig wethouder Freek Ossel (PvdA) hem begin 2014 aan. ‘Geen voedsel, geen stad, geen Amsterdam’, werd het motto. De gemeente zegt in een twintig pagina’s lang document (.pdf) ‘een voedseleconomie met een hogere regionale productie’ na te streven, onder meer door meer ‘boerderijeducatie’, het organiseren van een Food Conference met de hele voedselketen en en het oprichten van een Voedsel Informatie Punt (VIP), waar ondernemers en voedselproducenten verhaal kunnen halen over regels.
Twee jaar later zit de grote zaal van De Balie vol om te horen hoe het kan dat van al die plannen niets terecht komt. Want het VIP is er nooit gekomen, een conferentie evenmin. Eigenlijk heeft niemand het meer over de visie. Daarentegen schieten de ijs- en wafelwinkels in de binnenstad uit de grond en verdwijnen ambachtelijke ondernemers uit de binnenstad, ook omdat regelgeving steeds meer wordt ingericht op de industrie.
Schlemielige soort
Floris Brester en Diny Schouten zien het ook. De documentaire over hun charcuterie De Pasteibakkerij aan de Hoendiepstraat wordt vanavond vertoond. Te zien is hoe ze verstrikt raken in de bureaucratie van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), omdat die ze ziet als fabrieksproducent.
“Wat kan de gemeente voor hen doen?”, vraagt Versprille. Even is het stil. Bester, een grote, brede man met handen als kolenschoppen, grapt dan: “Ik zeg ook in die film dat we eigenlijk wel subsidie verdienen voor onze ambacht. Maar ik ben ook niet van het schlemielige soort.” Schouten ziet wel wat in een loket waar je terecht kunt “als je wordt vermorzeld door de NVWA”.
‘Schizofreen’
Sebastiaan van Aalst mist wel meer. Hij is als directeur van Food Cabinet, een organisatie voor duurzame initiatieven, betrokken bij de voedselvisie. Achter een katheder spuit hij zijn kritiek op de drie aanwezige raadsleden, die een aan lange, met wit kleed gedekte tafel zitten. “Het probleem met voedsel is dat het al heel snel met iets anders te maken heeft zoals duurzaamheid of gezondheid. Sinds de voedselvisie zijn er eigenlijk geen gesprekken meer geweest met de gemeente”, zegt Aalst, die ‘minder enthousiasme’ proeft bij het nieuwe college. De gemeente doet wel dingen, maar is ‘schizofreen’. “Acties blijven liggen, terwijl ze nieuwe dingen doet. Ik zou het mooi vinden om de draad vanavond weer op te pakken.”
Ambachtelijke MKB
Het gesprek met de ondernemers en betrokkenen opnieuw aangaan doen de raadsleden maar al te graag. Marianne Poot (VVD) is ook niet heel pessimistisch over de voedselvisie. “Heel veel zaken komen ook terug in de gezondheid of duurzaamheid.” Ze wijst op de obesitasaanpak door de gemeente en de verdubbeling van de stadslandbouw.
Aan het eind van de avond heft gespreksleider Wagemakers zijn handen. “Maar hoe gaan we dit dan concreet maken? Als we hier afspreken dat er weer wordt gepraat, is iedereen het over twee weken vergeten.”
De raadsleden kijken elkaar vertwijfeld aan. Jasper Groen (GroenLinks) plugt het houden van een Food Conference nog maar een keer. Daar wil SP’er Bakker niet in mee. “Laten we het veel concreter maken. Een ambachtelijke MKB-organisatie.” Poot (VVD) reageert. “Ja, laten we dat doen.”