Al tientallen jaren wonen de meeste bejaarde Amsterdammers in Buitenveldert, zo laten cijfers van Bureau Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) zien. Hoe lang houdt deze vergrijzing nog aan en wat betekent dit voor de buurt?
Buitenveldert is een vergrijsde wijk en dat is het al jaren. In 2000 was 33,5 procent 65 jaar of ouder. De jaren daarna zette een lichte daling in, maar de vergrijzing bleef. Zo viel in 2013 27,2 procent en in 2014 26,4 procent in de leeftijdscategorie 65-plus. In Amsterdam-Oost is dit percentage in 2014 slechts 8,5 procent (zie kaart).
Volgens Annika Smits, demograaf bij OIS, is de vergrijzing in Buitenveldert voor een deel te verklaren door de ontstaansperiode van de wijk. Smits: “In de jaren 60 zijn in Buitenveldert veel eengezinswoningen gebouwd. Er was toen flinke woningnood, dus mensen waren blij als ze een huis konden kopen.” De meesten bleven in Buitenveldert wonen. “Als mensen eenmaal met kinderen in zo’n gezinswoning zitten, verhuizen ze niet meer”, vervolgt Smits. “Dat doen ze tijdens hun studie of het moment dat ze gaan werken.”
Bouwstroom
Jan Latten, hoofddemograaf bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en hoogleraar sociale demografie aan de Universiteit van Amsterdam, onderschrijft dit. Hij wijst op de toenmalige ‘bouwstroom’. “Er werden hele straten tegelijk opgeleverd. Nu zie je dat mensen in dit soort wijken samen oud worden. Bovendien is Buitenveldert niet het type doorstroomwijk waar mensen maar kort wonen.” Daarbij speelt volgens Latten het goede imago van de wijk mee. “De Bijlmer is iets later gebouwd. Maar dat kreeg een slecht imago en de eerste bewoners vertrokken snel. Buitenveldert had als voordeel verschillende typen woningen en zelfs bungalows. Ook was er voor Amsterdamse begrippen een relatief groot aantal koopwoningen. Daar kwam ander publiek op af.”
Een wijk verandert door vergrijzing. Dat gebeurde ook met Buitenveldert. Smits: “Als een wijk vergrijst, krijgen mensen andere behoeften. Zo zitten er in dit soort gebieden vaak kleine winkeltjes. Dat is alleen niet altijd rendabel, want ook oudere mensen vinden vaker hun weg naar de grotere winkels.”
Gemeenschapszin
Ook Herman van Wissen, voorzitter van de Ondernemersvereniging Winkelcentrum Gelderlandplein in Buitenveldert, ziet dat meer ouderen naar de grote ketens gaan. En hij ziet een ander voordeel van het oudere publiek. “Wij merken dat de horeca op het plein goed bezocht wordt. Dat zijn we nu ook aan het uitbreiden.” In november moet het vernieuwde Gelderlandplein af zijn. Volgens Van Wissen gebruiken ouderen de horeca om samen te komen. Zo ontstaat meer gemeenschapszin.
“Vergrijzing heeft ook als gevolg dat bewoners minder behoefte hebben aan speelplekken, maar bijvoorbeeld wel aan een goed zorgcentrum in de buurt”, zegt Latten. Ook in de gemeenteraad is de verandering door de vergrijzing te zien. “Mensen stemmen op partijen die opkomen voor hun leeftijdscategorie. Zo zullen mensen in Buitenveldert sneller op partijen stemmen die pleiten voor zo’n zorgcentrum.”
Zuidas
Kijkend naar de cijfers, zet de vergrijzing naar verwachting tot ongeveer 2030 niet door. Latten: “Bij Buitenveldert heeft iedereen het beeld van een vergrijsde wijk, maar dat neemt af. Ouderen overlijden en jonge gezinnen zullen de plek innemen.” Bovendien worden andere wijken uitgebreid, zoals de Zuidas. “Daar wordt juist heel veel gebouwd”, zegt demograaf Smits. “Buitenveldert ligt ernaast, dus zo ontstaat bevolkingsgroei. Er komen leeftijdsgroepen bij die zich vaak vestigen in nieuwbouw, zoals twintigers, dertigers en gezinnetjes.” Ook zal volgens Smits in andere wijken van de stad de vergrijzing juist toenemen. “In IJburg wonen nu bijvoorbeeld dertigers en veertigers. We verwachten dat zij daar oud zullen worden.”
Tot die tijd hoeft de wijk volgens Latten niet bang te zijn voor leegstand. “Buitenveldert blijft een kwalitatief goede wijk. Er zullen jonge starters komen die iets bemiddelder zijn, de behoudende middenklasse”. Volgens de demograaf zullen andere wijken net als Buitenveldert ook steeds meer een eigen imago krijgen. “Amsterdam wordt steeds diverser. Mensen krijgen dan de behoefte bij gelijkgestemden te gaan wonen. Soort zoekt soort, dus.”