“Meneer, Geert Wilders zegt dat het oorlog is. Wat vindt u?” Een man met een bordje Je suis Charlie krijgt een microfoon onder de neus geschoven en weet van schrik niet wat hij moet zeggen. Andere demonstranten, onder wie veel Fransen, willen hun boosheid graag kwijt aan de toegestroomde pers. Even later zet de stoet van enkele honderden zich in beweging vanaf de Vijzelgracht richting de Dam.
In de luwte van de grote kopstukken (Rutte, Van der Laan) mengt PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom zich tussen het voetvolk achteraan. Hij was woensdagochtend ‘ergens achter Nijmegen’ op werkbezoek.
Veiligheidsdiensten
“Toen werd ik gebeld. Meteen had ik in de gaten, dit is een ongelooflijke klap. Ongekend gruwelijk. Dit is een aanslag op onze manier van leven”, zegt Samsom. “Juist met satire wordt de vrijheid getest.” Of extra veiligheidsmaatregelen genomen moeten worden, wil de PvdA-leider niet zeggen. “Daar zijn onze veiligheidsdiensten voor.”
SP-Kamerlid Harry van Bommel, bekend om zijn gepeperde uitspraken inzake Israël-Palestina, ziet dat anders. “De beveiliging van kranten, weekbladen en politieke partijen moet opnieuw bekeken worden.”
Volgens de SP’er kan dit ook in Nederland gebeuren. “Denk aan de moord op Theo van Gogh en aan de bedreigingen naar aanleiding van columns of cartoons. Kennelijk is er bij moslims een tekort aan tolerantie en kunnen ze het niet hebben wanneer islamkritiek bedreven wordt.”
Van Bommel, die geflankeerd wordt door wethouder Laurens Ivens, wil niet spreken van een oorlog. “Dat is niet het juiste woord. Zijn dit dan allemaal verzetstrijders?”, zegt hij wijzend naar de demonstranten.
Arm in arm
Aangekomen op de Dam worden de rijen gesloten. Gemeenteraadsleden Jorrit Nuijens (GroenLinks) en Marianne Poot (VVD), die tijdens de raadsvergadering de dag ervoor overhoop lagen, hebben zich nu verzoend. “Werk is werk”, zegt Nuijens. “Wat er ook is gezegd tijdens de vergadering, we kunnen daarna altijd een biertje drinken. Dat is de kracht van deze gemeenteraad. In andere steden gaat het er wrokkiger aan toe.”
Over de vraag of Poot als gemeenteraadslid of burger meeloopt, moet ze even nadenken.
“Vanavond lopen die zaken door elkaar.” In haar hand houdt ze een pamflet met een cartoon van Charlie Hebdo. Achter haar vormt de rest van de raadsleden een lus met de armen in elkaar gehaakt.
Van Gogh
Dan neemt columniste Nausicaa Marbe het woord. “Humor is duizendmaal krachtiger dan de leugenachtige macht”, zegt ze. Een 65-jarige man die naar eigen zeggen sinds de jaren tachtig niet meer gedemonstreerd heeft, luistert zichtbaar geroerd. “Ik vind dit erger dan 9/11. Dit gaat niet over politiek. Dit gaat over de vrijheden die we bevochten hebben in de jaren zestig.”
“De stem van Charlie Hebdo klinkt krachtiger dan ooit”, schalt het over het plein. In een voor zijn doen bevlogen toespraak, krijgt premier Mark Rutte veelvuldig de handen op elkaar. Mensen knikken, houden hun pennen omhoog. In de stilte klinkt plots een stem vanuit de menigte: “Theo van Gogh is niet vergeten!”