‘Minder gevaar voor Amsterdamse moskeeën dan elders'

Amsterdamse moskeeën worden voorlopig niet extra beveiligd door de gemeente. Dat zei burgemeester Eberhard van der Laan donderdag in de gemeenteraadsvergadering. Het dreigingsniveau voor aanslagen op moskeeën wordt niet verhoogd doordat volgens Van der Laan de dreiging voor moskeeën niet “substantieel” is.

Van der Laan deed deze uitspraak naar aanleiding van een serie gewelddadige incidenten bij moskeeën elders in Europa. Zo werden er in Zweden in december drie moskeeën in brand gestoken. Op de Facebookpagina ‘Steun de PVV’ werden vervolgens verschillende oproepen gedaan voor zelfde soort acties in Nederland.

Maar ook na de aanslag van deze week in Parijs op de redactie van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo, waarbij twaalf doden vielen, is er volgens Van der Laan geen reden om vanuit de gemeente de moskeeën te beschermen tegen anti-islamitische aanslagen. Wel zei de burgemeester deze maand nog in gesprek te gaan met de leiding van verschillende Amsterdamse moskeeën over de huidige veiligheidssituatie.

Agressie
Volgens Van der Laan hebben de 25 Amsterdamse moskeeën in vergelijking met de rest van Nederland minder met dit soort incidenten te maken. Gedragswetenschapper Ineke van der Valk, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, doet veel onderzoek naar islamofobie in Nederland. Zij bevestigt dit beeld.

“Het gebeurt vaker in kleine en middelgrote gemeentes”, legt ze uit. “Dat komt waarschijnlijk doordat mensen in grote steden zoals Amsterdam een multiculturele bevolking gewend zijn. Zij maken al ongeveer dertig jaar een aanpassingsproces door.” Ook het feit dat moskeeën in Amsterdam veelal ingebouwd zijn in de omgeving speelt volgens haar mee. Zo is de Fatih-moskee op de Rozengracht gevestigd in een oude katholieke kerk. “Hoe zichtbaarder moskeeën zijn – denk bijvoorbeeld aan opvallende minaretten – hoe meer agressie dit lijkt op te wekken.”

Dood varken
Dat Nederland niet immuun is voor geweldsincidenten tegen moskeeën, blijkt uit onderzoek dat Van der Valk vorig jaar uitvoerde. Van de naar schatting 475 moskeeën in Nederland heeft een derde met geweldsincidenten te maken gehad in de afgelopen tien jaar. Het gaat daarbij om het ingooien van ruiten, brandstichting of het neerleggen van een dood schaap of varken.

Mehmet Yamali (39), voorzitter van de jongerenvereniging van de Fatih-moskee, erkent dat het in Amsterdam op dit gebied meevalt. “Wij zitten midden in de Jordaan, dus dan is het achterlaten van bijvoorbeeld een varkenskop al een stuk moeilijker.” Wel maakt hij zich sinds de drie brandstichtingen in Zweden serieus zorgen.

Dreigbrieven
Zijn moskee heeft de afgelopen maand twee dreigbrieven ontvangen, terwijl het aantal brieven dat de moskee jaarlijks ontvangt doorgaans op één hand te tellen is. Een van de brieven die de moskee binnenkreeg, werd dermate dreigend bevonden dat de leiding besloot aangifte te doen. “Er stonden dingen in geschreven als: ‘Wij gaan jullie moslims met wortel en tak uitroeien'”, zegt Yamali.

Bij de Fatih-moskee hangen sinds enkele jaren op verschillende plaatsen camera’s, maar verdere veiligheidsmaatregelen hebben ze niet getroffen. Ook niet na de aanslagen op Charlie Hebdo. “Het hele veiligheidsgebeuren moet niet gaan overheersen. Mensen moeten zich normaal kunnen bewegen hier in de moskee.” Verder dan dreigbrieven is het bij de Fatih-moskee tot nu toe niet gekomen. Al wordt de damesingang aan de achterkant wel eens ondergeplast of –gekotst. Yamali: “Maar we weten niet zeker of dat met moslimhaat te maken heeft of dat het gewoon bezopen uitgaanspersonen zijn.”