Op de Vakantiebeurs voor Bijzondere Reizen worden bezoekers komend weekend lekker gemaakt voor een reis naar Iraaks Koerdistan. Yvonne van der Bijl, auteur van een reisgids over de regio, zal zaterdag en zondag een lezing geven op de beurs, die dit jaar voor de vierde maal wordt gehouden. Daadwerkelijk vertrekken naar het gebied zit er op dit moment echter nog niet in.
Al voordat ze kennismaakte met Koerdistan reisde Van der Bijl de wereld rond. Ze schreef reisboeken over Guatemala, Bolivia en Marokko. In 2007 gaat ze voor het eerst naar Iraaks Koerdistan. “Het gebied is interessant omdat het nog in opbouw is. Ik heb er enorme gastvrijheid ervaren.” Samen met de Koerdische Parwez Zabihi begon ze in 2011 aan de reisgids Kurdistan – A Companion: The KRG-region of Iraq, waarvoor ze twee jaar door Koerdistan reist. Komende maand verschijnt zal het boek verschijnen.
De Koerdische autonome regio bestaat uit drie provincies in het noordoosten van Irak. Het dunbevolkte gebied, ongeveer driemaal zo groot als Nederland, bestaat vooral uit bergen, afgewisseld met vlaktes. Decennialang werden de Koerden in Irak onderdrukt door dictator Saddam Hoessein, die in 2003 ten val kwam. Koerden in Turkije en Iran hebben nog altijd een moeilijke relatie met de centrale regering. “Een Koerdische uitdrukking luidt: de bergen zijn onze enige vrienden”, zegt Van der Bijl.
Pioniers
“Er waren altijd wel toeristen in Koerdistan, maar dat waren dan Arabieren”, zegt Van der Bijl. “Arabisch toerisme is heel wat anders dan Europees toerisme. Wij Europeanen willen de traditionele, authentieke cultuur van een land proeven. Arabieren zijn gesteld op andere dingen, zoals luxe, maar ook op alles wat met water te maken heeft. Zo is er midden in de Koerdische woestijn een vochtige grot. Daar zit nu een restaurant. Arabieren vinden het helemaal te gek om daar te zitten.”
“Het gebrek aan toeristische infrastructuur was het grote probleem toen we begonnen”, zegt Sander Lucassen, eigenaar van Battuta Reizen. In 2011 begon het reisbureau als eerste – en vooralsnog enige – in Nederland met het aanbieden van reizen naar Koerdistan. “In de kleinere plaatsen, die toeristisch interessant zijn, is het moeilijk om accommodaties te vinden. De lokale bevolking heeft bovendien geen idee wat er te zien is. Judith Neurink, onze reisgids voor het gebied, is dan ook bezig geweest met het opleiden van lokale gidsen. We zijn pioniers.”
Lucassen schat dat ongeveer zeventig Nederlanders via zijn reisbureau een reis naar Koerdistan hebben gemaakt. Het gaat volgens hem om wat oudere mensen, die al veel van het Midden-Oosten hebben gezien. “Het is geen reis voor jonge backpackers die het land op eigen houtje willen gaan verkennen. Reizen naar Koerdistan moet echt met een gids.” Bezienswaardigheden zijn volgens Van der Bijl onder andere de oude citadel van Erbil – “een van de langst bewoonde plekken ter wereld”, de tempels van de Yezidi’s, een Koerdische geloofsgemeenschap, en de Korekberg, waar toeristen onder andere kunnen skiën en paragliden.
Dreiging
Voorlopig zullen toeristen die het gebied willen bezoeken even geduld moeten hebben. Hoewel Battuta Reizen wel aanwezig zal zijn op de Vakantiebeurs met een stand, zullen daar vanwege de situatie geen reizen naar Koerdistan worden aangeboden, vertelt Lucassen. In de zomer van 2014 veroverden strijders van terreurorganisatie Islamitische Staat delen van omliggende provincies, waarop Battuta de reis naar Koerdistan tijdelijk uit het assortiment haalde. “Ik verwacht niet dat de strijd zich naar Koerdistan zal verplaatsen”, zegt Van der Bijl. “De Koerden worden al zo lang bedreigd door vijanden, dat ze hun grenzen uitstekend kunnen verdedigen.”
“Van de week heb ik weer gesproken met mijn contactpersoon. Misschien organiseren we dit najaar weer een reis”, zegt Lucassen. “We kunnen dan waarschijnlijk niet meer alle plaatsen bezoeken waar we tot vorig jaar naartoe gingen, bijvoorbeeld het gebied rond de stad Dohuk. Het zal afhangen van de ontwikkelingen. Afgezien van IS is er ook een enorm vluchtelingenprobleem in de regio.” Van der Bijl is voortvarender. “Ik ben zelf van plan om reizen te gaan organiseren naar Koerdistan. Ik houd de situatie goed in de gaten, maar misschien kan mijn eerste groep dit voorjaar al vertrekken.”