Verborgen in de Amsterdamse Bijlmer begint Johannes van den Akker (30) binnenkort een klooster. Zes woningen in de klusflat Kleiburg worden omgetoverd tot een christelijke leefgemeenschap, inclusief kapel en gastenverblijf. En zelf gebrouwen bier. “Op een bepaalde manier is dit super hip.”
Tegenover metrostation Kraaiennest staat een grote moskee. Naast het station staat de vervallen Kleiburgflat, waar over een paar maanden het Kleiklooster in moet komen. Het lijkt een niet erg voor de hand liggende keuze. Volgens initiatiefnemer Johannes van den Akker is het dat juist wel. “Het is een onwijs christelijke plek, ook al zie je dat er niet van af.”
Wat is er zo ideaal aan deze locatie?
“In de Bijlmer wonen ontzettend veel Surinamers en Afrikanen. Er zijn 130 kerken in Zuidoost. Er zijn ontzettend veel mensen die daar zondags heen gaan. Ik zat laatst bij een cursus in het buurthuis De Bonte Kraai. Er was een groep vrouwen uit de buurt. Ineens zegt iemand tussendoor: “zo heeft God ons nou eenmaal geschapen, als man en vrouw.” Niemand verbaasde zich daarover behalve ik. Op de een of andere manier ligt geloof hier dicht onder het oppervlak.”
Hoe komt dat denkt u?
“Er wonen hier veel mensen die uit landen komen waar religie ‘booming’ is. Deze buurt is vaak de eerste stop in Nederland voor mensen uit het buitenland. Dan is de kerk de eerste plek waar zij zich voegen om een netwerk op te bouwen. Mensen zoeken eerst een kerk en daarna een huis.”
En nu bent u van plan om huis en kerk aan elkaar te verbinden. Waarom?
“Ik zit bij Stroom, een kerk in de bioscoop Kriterion. Vanuit een groep mensen bij Stroom die in Zuidoost woont, is dit idee gekomen. Wij willen een plek creëren om te wonen, het moet gastvrij zijn, een plek voor opvang hebben en er moet een gebedsplek zijn. We willen met onze poten in de modder staan en in de samenleving actief zijn.”
Dan zou u ook een buurthuis kunnen openen.
“Nee, het is heel belangrijk om ook op de plek te wonen. Stel dat je een buurthuis gaat runnen, dan moet je gaan nadenken over programma’s en wie er wanneer aanwezig is. Ik heb kleine kinderen en ben dan altijd van huis als ik het goed wil doen. In het Kleiklooster ben ik nog steeds in de buurt, dan kunnen mijn kinderen gewoon binnenlopen als ik in de buurtkamer zit. In die zin is het gemakkelijk om het klooster te integreren in het bestaande leven. In plaats van een plek waar mensen naartoe moeten. Dan zitten we ook meer in een verplichtende sfeer.”
Gastvrijheid ten volle een vorm geven betekent ook mensen een bed kunnen bieden.
Waarom is het zo belangrijk dat er altijd iemand is?
“We willen tienermoeders of moeders met kinderen die anders op straat terecht komen gaan opvangen. We bieden hen een tijdelijk thuis tot er een permanente oplossing gevonden is.”
Is dat niet de rol van de overheid en zorginstanties?
“Voor een deel regelt de overheid veel, maar er belanden mensen tussen wal en schip. Het is nodig dat er bedden zijn voor dat soort gevallen. Als we ten volle gastvrijheid een vorm willen geven dan moeten we mensen ook een bed kunnen bieden. We kunnen ze niet na de koffie weer wegsturen, van zoek het maar uit met je sores.”
Een klooster beginnen klinkt als een redelijk ouderwetse invulling van het geloof.
“Op een bepaalde manier is dit super hip. Bij Stroom zijn we met allemaal hogeropgeleiden in een kerk en daarom al snel een cognitieve kerk. We zijn vooral met ons verstand en levensbeschouwing bezig en hoe ons eigen handelen zich daarin bevindt.
“Wij vonden dat het meer zou kunnen zijn dan dat. Mensen om ons heen zouden er ook op een of andere manier baat bij moeten hebben dat wij geloven. Zolang het zich alleen beperkt tot mijn eigen hoofd is het alleen interessant voor mijzelf. Wat wij nu hier proberen te doen is het hele idee van cognitief geloven loslaten en ons geloof via handen en voeten vormgeven.”
Hoort bier brouwen daar ook bij?
“Ja. Dat is begonnen omdat we in Stroom met mijn tafelkring een zondag moesten vormgeven. We wilden mensen kennis laten maken met kloosterelementen en een daarvan was bier brouwen. Alleen mag abdijbier niet zomaar zo heten. Een officiële monnik moet betrokken zijn bij het brouwproces. We moeten misschien maar op zoek naar een monnik die dat wilt doen.”